Nasıl ki, san'atkâr olan bir zât yapmış olduğu san'atını, kabiliyetini göstermek için bir sergi salonu açıp, hem sergisini izler hem başkalarına izlettirir, Cenâb-ı Hak da isimleriyle Cemal ve Kemalini bu dünyada görmek ve biz kullarına göstermek ister.
Allah, bu dünyayı ahirete işaret olacak, ondan haber verecek bir şekilde yaratmış ve tanzim etmiştir. Dünyada tecelli eden isim ve sıfatlar vazife olarak kemalde, azamî mertebededir; fakat tamamıyla, bir bütün olarak tecelli etme noktasında kemalde değildir. İsim ve sıfatlar tecelli ederken, kendi sonsuz mânâ ve kemalini gösterme meylinde iken, başka bir isim onu mizana çeker. Genel maksadı ve gayeyi bozdurmaz, o ismi sınırlandırır. Bu da o isimlerin kemali ile tecelli edeceği bir meydan ister ki, bu meydan ancak ahiret hayatıdır.
Hakîm isminin tecellisi olan hikmeti, genel nizam ve intizam içinde değerlendirirsek kemaldedir; fakat sadece kendi mânâsı açısından bakarsak, ahirete nispeten tam tecellisinin görünmediği yerler vardır.
Meselâ, Allah’ın insanların fıtratına ebedî yaşama arzusunu derc etmesinin bir hikmeti vardır.
Bu hikmeti derc eden Allah, aynı zamanda ölümü de yaratmıştır. Sadece bu açıdan bakacak olursak ya da ahireti göz önünde bulundurmazsak hikmetsiz bir durum gibi gözükür; fakat dünya ve ahiret arasındaki bağ ve kâinattaki genel intizamın tamamı açısından bakarsak, hikmetin kemalde olduğunu anlarız. Beka duygusunu verip, ahireti icat etmemek, Allah’ın sonsuz hikmeti ile bağdaşmaz. Öyle ise, Hakîm ismi ahireti gerektirir.
Bu ölçüyü diğer bütün hikmet ve duygulara da tatbik edebiliriz. Cenâb-ı Hakk’ın isim ve sıfatları bu dünya vitrininde kâfi derecede tecelli ederken, ahirette ise tam tecelli edecektir. Hakîm ismine de bu nazarla bakarsak, her şeyi hikmet ile yaratan Allah, her hikmeti ile ahirete işaret ediyor.