Gece gündüz uğraş, yorul sonra da elde ettiğin emeği, sevmediğin birisine, bir hiç uğruna bağışla. Böyle bir şey olabilir mi?

Bari o kadar zorluk çekiyorsun, yoruluyorsun elde ettiğin birikimi annene babana veya bir sevdiğine ver de daha anlamlı bir iş olsun. Öyle değil mi?

Kendine ceza, düşmanına bağış ihtiva eden bir hal insanı korkutmaz mı? 

Hiç kimse böylesine akıl dışı bir zelil hale düşmek istemez. Ama bu işin o kadar çok müşterisi var ki. Oysa bu kişi, bağışladığı bu birikimle, dünyayı bırak ebedî bir hayatı elde etmek istiyordu. Müflis olmak, sevap ve günah tartılınca elin boş kalması, orta yerde kalakalmaktır.

Bir şeytanî his tatmini adına ebedî bir saadeti getirecek amal-i salihadan, ibadetlerden vazgeçmek ne acı bir vazgeçmektir?

‘Hissiyat-ı süfliye ve menafi-i cüz’iye’nin hatırı için böyle önemli bir hazineyi heba etmek olacak şey midir?

Hani meşhur bir zat demiş ya, “Düşmanıma gıybetle ceza vermekten nefsimi yüksek tutuyorum ve tenezzül etmiyorum. Çünkü gıybet, zayıf ve zelil ve aşağıların silâhıdır.”

Peki, bu zayıf ve zelil ve aşağıların silâhını kullanmayanların, bu çirkin hali zayıf ve zelil ve aşağı görmeleri, onlara kaş çatmaları gerekmez mi? Aşağı şeyleri sevmek, ilgi göstermek, müşteri olmak da bir aşağılık olmaz mı? Neden çirkinlik bu kadar sevimli bir şekilde yayılıyor!

Oysa, “Kâmilin insanların zevk-i mealisini hoşnut eden bir halet çocukça tabiat sahibine hoş gelmez.” değil mi? Peki nerede o yüksek ahlâk sahipleri?

En güzeli, sevmediğini sevindirmemektir. Düşmanına özenle biriktirdiğin yüksek değerdeki servetini bağışlamamaktır. Kendini ateşe atmamaktır. Ölmüş kardeşinin etini canavarcasına dişlememektir. 

Büyük cihad böyle bir şeydir.