Çünkü sonucu her halükârda hüsran oluyor. Sevmek; fıtratımızda var. Nefsimizi, hayatımızı, malımızı, ilmimizi, ailemizi, dostumuzu seviyoruz...

Peki bu sevginin ölçütü ne olmalıdır? İnsan fitraten güzel olan her şeye bir muhabbet besler. Irmaklar, envâi lezâiz ile tezyin edilmiş nebatât, esrârengiz ve muazzam cihazatla bezenmiş hayvanat, celâliyetiyle gözleri kamaştıran yüksek dağlar, ovalar vs ..

Aslında tam da tefekkürlük değil mi? 

Evet tefekküre olan muhabbette de bir ölçü söz konusudur. Tefekkür Üstad Bediüzzaman Said Nursî’nin (ra) izahatıyla: “İ’lem Eyyühel-Aziz! Tefekkür, gafleti izale eder. Dikkat, teemmül; evham zulümatını dağıtıyor. Lâkin nefsinde, bâtınında, hususî ahvalinde tefekkür ettiğin zaman derinden derine tafsilat ile tedkikat yap. Fakat âfâkî, haricî, umumî ahvalâta teemmül ettiğin vakit sathî, icmalî düşün, tafsilata geçme. Çünki icmalde, fezlekede olan kıymet ve güzellik, tafsilatında yoktur. Hem de âfâkî tefekkür, dipsiz denize benziyor, sahili yoktur. İçine dalma, boğulursun.” 1

Evet enfüsî ve afâkî iki daire olan tefekkürde ikisinin de nasıl yapılması gerektiği izâh edildi. Tefekkür gibi bir ibadet-i hususiyede bile aşırıya kaçıldı mı ciddî zarar vermektedir. O zaman tefekkürü de itidâlli yapmak elzemdir. 

Çevremiz, zaman ilerledikçe büyüyüp gelişmekte ve de genişlemektedir. Arkadaşlıklarımız artmakta ve samimî bağlar git gide güçlenmektedir. Her güçlenmenin muhakkak bir zaafiyeti de beraberinde getirdiğini akıllardan çıkarmamak çok doğru olur. Çünkü insanlar ile olan sosyal ilişkilerimiz bize bazen fayda sağlamakta; bazen de ciddî zarar vermektedir. Bizler, bu durum karşısında ne yapacağımızı bilemez hâle gelmemek için: “İyilikle kötülük bir olmaz. O halde sen kötülüğü en güzel tarzda uzaklaştırmaya bak. Bir de bakarsın ki seninle kendisi arasında düşmanlık olan kişi candan, sıcak bir dost oluvermiş!” 2

”Sevdiğini ölçülü sev, belki bir gün düşmanın olabilir. Kızdığına da ölçülü kız, belki bir gün dostun olabilir.” 3 hâdis-i şerifi birlikte düşünüp ona göre yol haritası oluşturmak gerekir. 

Evet, insanlar dertlerini ve üzüntülerini paylaşacak, sıcak muhabbete sahip, samimî dostluklar elde etmek ister. Kim istemez ki..

Ama bu dostlukları elde etmeye çalışırken burada zikredilen âyet ve hadisi de dikkate almaları gerekir. Nitekim dost, insanı yansıtır. Kimlerle dost olduğumuzu her daim bu mihenklerden geçirerek adımlarımızı atalım inşaallah. 

“Kişi sevdiği ile beraberdir.” 4

Bu hâdis-i şerif de yine bize bu konuda ciddî dersler vermektedir. 

Mahşerde kişinin sevdikleri onun yanında olduğunda, kim onların arasında kendisini Cehenneme götürecek birinin bulunmasını ister ki!

Elbette hiç kimse istemez. O zaman dostluklarımızı her zaman hakikat düsturlarını göz önünde bulundurarak mihenge vurmalı; bize Allah’ı, âhireti hatırlatan bize hayırlı olacak dost olana sahip çıkmalı; bizi gâflete sokan, bizi kötülüğe, mâlâyaniyâta sevk edecek arkadaşlıkları hayatımızdan uzaklaştırmamız gerekir. 

Cenâb-ı Hak bizi hayırlı insanlarla karşılaştırsın ve bize hâkikatbin dostlar nasip etsin inşaallah. 

Dipnotlar: 

1) Mesnevî-i Nuriye - 147.

2) Fussilet Sûresi, 41/34. 

3) Tirmizî, Birr ve’s-Sıla, 60.

4) Buhârî, Edeb, 96; Müslîm, Birr, 1.