İlim Cihanşumuldur

Kâfirin ilmi yoktur. İlim Allah’ındır. Alîm olan, Âlim olan, Allamü’l-Guyub olan, Âlim’ül gayb-i ve’şşehadet olan Allah’tır. Başka hiç kimse değildir. Hiç kimse değildir. Ne kâfir, en Müslüman! Kâfirin elde ettiği ilim kast ediliyorsa, evet kafirin elde ettiği ilimden faydalanmakta hiçbir sıkıntı yoktur. 

Allah’ın ilminden, denizde bir damla kabilinden insanlar faydalansa göklere çıkarlar, Gezegenler arası seyahat ederler. Güçlü olurlar. Hak ve hukuk nedir bilirler. Adaletli olurlar. Zalim olmazlar. Korkak olmazlar. 

Allah’ın ilmi insanın ayağını yerden keser. İnsanı uçurur. İnsanı Cennet’e kadar yükseltir. Allah’ın ilmi insanın başını göğe çıkarır. Allah’ın ilmi devlette olsa devleti ileri ve çağdaş devletler seviyesine getirir, daha da yükseltir. İlim kimde olsa onun başını dik eder. 

Kâfirin İlmi Olmaz

Kafirin ilmi olur mu? Tabi ki olmaz. Ama kâfir de ilim öğrenebilir. İlim Allah’a aittir. Her türlü ilim Allah’a aittir. İnsanda ilmin alıcısı olan, ilmin kabı olan aklı yaratan Allah’tır. Akıl ilimle beslenir, ilimle zenginleşir, ilimle dünyada her nesneye faydalı hale gelir.

Akıl ilim olmazsa cahil olur. Cahilin ne kulun yanında ne Allah’ın yanında hiçbir değeri yoktur. Peygamber Efendimiz (asm) buyurdu ki: “Kim ilim öğrenmek için bir yola girerse Allah onu Cennet’e giden yollardan birine dahil etmiş demektir. Melekler, ilim öğrenmek isteyenden memnun olarak kanatlarını üzerlerine koyarlar. Gökte ve yerde olanlar ve hatta denizdeki balıklar âlim için istiğfar ederler. Âlimin ibadet eden kimse üzerindeki üstünlüğü dolunaylı gecede kamerin diğer yıldızlara üstünlüğü gibidir. Âlimler peygamberlerin vârisleridir. Peygamberler, ne dinar, ne dirhem miras bırakırlar, ama ilim miras bırakırlar. Kim de ilim elde ederse, bol bir nasip elde etmiş olur.”1

İlimdeki Vefasızlık

Fakat ilimde bir vefasızlık vardır. Yani ilim kafir Müslüman tanımaz, ayırt etmez. Kim ilim öğrenmek isterse, ilim ona gelir. İlim öğrenmek isteyene gelir, öğrenmek istemeyene gelmez. Hatta ondan kaçar. 

İlmin bu vefasızlığı bir kusur değildir; ilmin tabiatı gereğidir. Yani ilim Allah’ındır ama illa da ben Müslüman’a gelirim demez. Her öğrenmek isteyene gelir. 

Hatta Peygamber Efendimiz’in (asm), “İlim, Çin’de bile olsa arayın. Çünkü ilim öğrenmek kadın, erkek her Müslüman’a farzdır.”2 Buyururken, ilmin sadece Müslüman’ın elinde olmadığını, kâfirin de, ateistin de elinde olabileceğini, bir Müslüman’ın ilim elde etmek için kişilerin dini inançları var mıdır, yok mudur bakmadan, kimde ne varsa öğrenmelerinin farz olduğunu bildiriyor. 

Ama yeter ki ilim, ilim olsun. İlim diye öğretilen şeyler, felsefî eğilimler, ispatlanmamış teoriler, tezler veya görüşler olmasın. Mesela okullarda yıllarca öğretilen Darwinizm ilim değildir. Ateizm, Deizm, Freudizm gibi felsefe eğilimler de ilim değildir. 

Düşünceler bazen sapabilir şüphesiz. Doğruyu göstermeyebilirler. Ama ilim sapmaz. İlim her zaman doğruyu gösterir. 

Bediüzzaman der ki: “Vicdanın ziyası, ulûm-u diniyedir. Aklın nuru, fünun-u medeniyedir. İkisinin imtizacıyla hakikat tecellî eder. O iki cenah ile talebenin himmeti pervaz eder. İftirak ettikleri vakit, birincisinde taassup, ikincisinde hile, şüphe tevellüd eder.”3

Fünun-i Medeniye her öğrenmek isteyene açık bir ilimdir. İlimlerin pozitif olanı da, negatif olanı da yani müsbet olanı da, menfi olanı da ilim olmak şartıyla doğruyu gösterir. Düşünceler ilme uygun olursa doğruyu gösterirler.  

Dipnotlar:

1- Ebu Dâvud, İlm 1, (3641); Tirmizî, İlm 19, (2683); İbnu Mâce, Mukaddime 17, (223)

2- Beyhakî, Şuabu’l-İman-Beyrut, 1410, 2/253

3- Eski Said Dönemi eserleri, Münazarat, s. 214