Vicdani Bir Mesele

Mahşer yolculuğunda kendimize soracağımız en temel sorulardan birisidir bu soru. Haşre iman böyle bir şeydir. İnsanı kendine döndürür ve vicdanına kendini sorgulatır. Vicdan ise, haşir öncesinde haşir sorgusundan beter insanı sıkar ve insana azap verir. 

Mahşere hazırlanmak da böyle bir şey olsa gerektir. Çünkü bu sorunun yarın mahşerde sorulduğunu düşünmek bile insanı titretiyor, soğuk soğuk terletiyor. 

Bu açıdan şimdiden vicdanımızın böyle bir soru ile karşımıza çıkması ve bizi mecburen mahşer hazırlığına sevk etmesi iyidir. Bu aynı zamanda vesvesenin de faydalı cinsidir. Bunun zıddı vurdumduymazlık, boşvercilik, lakaytlık ve tehavündür1 ki, bu iyi değildir. Mahşeri biraz ciddiye alan bu meselede rahat olmamalıdır.

Mütekellim-i Maa’l-Gayr Sorusu

Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri diyor ki: “Fert, mütekellim-i vahde olsa; müsamahası, fedakârlığı, amel-i sâlihtir. Mütekellim-i maa’l-gayr olsa hıyanet olur.”2

Yani bir adam kendi hakkından vazgeçebilir. Kendi hakkını helal edebilir. Bu amel-i salihtir. Ama bu adam devletin bir tırnak kadar hakkından vazgeçemez. Kamunun bir tel kadar alacağını yok sayamaz. Toplumun bir saç kadar hukukunu çiğneyemez. Başkasının bir zerre kadar hukukunu görmezden gelemez. Gelirse hıyanet olur.  

YouTube ve sair kanallardan indirilen ürünler eğer birisinin emeği ise orada hak var demektir. Bu durumda ürün sahibiyle bizim helalleşme problemimiz de var demektir. Adam bizimle temas kurmadan helal etmişse sıkıntı yok! Ama helal etmesi için bazı yollar izlemek gerekiyorsa, bu yolları izleyip helalleşmek şart olur.

Haklar ve Telafi Yolları

YouTube’den veya herhangi bir internet sitesinden indirdiğimiz tüm dosya ve kitaplar için aynı hukuk geçerlidir. Kişiye ait olabilir, telif hakkı olabilir, kişi bunu toplumun faydasına sunmuş olabilir, indirilmesi serbest bırakılmış olabilir. İndireceğimiz dosya ile ilgili bir açıklama varsa ona uymak gerekir. Açıklama yoksa genelde bu indirilmesinde sakınca görülmediği biçiminde yorumlanabilir. 

Hangi siteden olursa olsun, telif hakkı ihlaline konu olmayan kamu malı sayılan dosyaları indirmekte bir sakınca olmaz. 

Bu meselede üç adım bizi bekler: 

Birinci adım bizden kılı kırk yaran bir dikkat göstermeliyiz.

İkinci adım: Hakkına girdiğimizi düşündüğümüz karşı taraf bildiğimiz veya tahmin ettiğimiz kişiler ise doğrudan bedelini tazmin edip helalleşmeliyiz.  

Üçüncü adım ise, bilmediğimiz bir kişiden herhangi bir şekilde bilmeyerek üzerimizde kalan haklardan tamamen arınmak için, zekâtımızı ve sadakamızı cömertçe –üzerimizde kalan hak sahiplerinin haklarını da niyet ederek- vermemizden başka çaremiz kalmamış oluyor. 

Esasen zekâtta böyle bir arındırma niteliği vardır. Bundan istifade edilebilir.

Dipnotlar:      

1- Sözler, s. 252 2- Sünuhat: 20