Devlet yabancı ülkelerin devletlerine de dayanmaz. Yoksa devlet ihanete uğrayabilir ve ölür.

Devlet oraya, şuraya, buraya dayanarak ayakta durmaz. 

Devlet milletindir ve millete dayanır. Milletin ekseriyeti kendi kendisine ve dolayısıyla kendi devletine ihanet etmez. Devlet milletine zulmetmedikçe bu dayanak hiç çökmez.

Devlet ancak şûralara dayanırsa millete, ilme ve adalete dayanmış olur ve ebedî bir ömre mazhar olur. 

Baş şûra Türkiye Büyük Millet Meclisidir. 

İkinci şûra AYM’dir, Danıştay’dır, Yargıtay’dır. 

Üçüncü şûra politika oluşturma hususunda yardımcı olan kurullar ve şûralardır. Kanunla kurulurlar, uzmanlardan ve ilgililerinden oluşurlar ve düzenli olarak toplanıp yürütme ve yasama için tavsiye kararları alırlar. 

Dördüncü şûra halkası üniversiteler, beşinci halka da sivil toplum örgütleridir. 

Türkiye Cumhuriyeti uzun yıllar içinde zor belâ yerleştirmeye çalıştığı “şûraya istinat eden devlet” modelinden son yıllarda hızla uzaklaşıyor. Yukarıdaki beş halkanın beşi de hızla çözülüyor. 

CHS denilen ucubenin en büyük yıkımlarından biri de budur. Etkilerini zaman içinde herkes görecek. Çare bulamazsak “eyvah” diyeceğiz, ama iş işten geçmiş olacak. 

O halde biz ikaz edelim:

Şûraların yerine Külliye merkezli olarak oluşturulmaya çalışılan politika kurulları ve bilhassa son olarak kurulduğu söylenen, ama aslında tam bir “adamına ve kafasına göre iş” kurma niteliği taşıyan Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu gerçek bir şûra fonksiyonu görmekten fazlasıyla uzak. 

Nitekim geçen hafta basında yer alan haberlere göre Cemil Çiçek’in Meclis Başkanlığı bitince Erdoğan kendisini başdanışmanı yapmak istemiş ve o da kısaca “Meclis Başkanlığı, bakanlık ve benzeri işleri yapmış kişileri bu sıfatla istihdam etmek uygun olmaz, bir Yüksek Kurul kurun ve bizim gibileri orada değerlendirin” demiş. 

Bu teklif önce kabul görmemiş, ama bir süre sonra Çiçek teklifini yenilemiş ve bunun üzerine bu kurul kurulmuş. Hatırlatalım; kurulun oluşum, toplanma ve çalışma biçimiyle ilgili hiçbir standart yok. Şeffaflık yok. Çok seslilik yok.

Unutmayalım ki tarihte ve bugün kralların ve despotların da göstermelik şûra meclisleri vardı ve var. 

Bu yüzden diyoruz ki parlamenter sisteme dönmek ve onu ıslah ederek devleti yeniden gerçek şûraya dayandırmak şarttır. 

Hatta diyoruz ki çift meclis sistemine yeniden dönmekte fayda var. 

Osmanlıda böyleydi: Seçilmişlerden oluşan bir Meclis-i Mebusan ve devlet geleneğini bilenlerden oluşan bir Meclis-i Ayan vardı.

1950’de yeniden geçilen çok partili hayatta en çok tartışılan konulardan biri, devlet geleneğine uygun kanunlar yapmasını sağlamak açısından Meclisin desteklenmesi ve denetlenebilmesi idi. Meselâ Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil 1949’dan itibaren çift meclis sisteminin ısrarlı savunucusu idi. 

1961 Anayasası’nda iş belki de abartıldı ve denetimin iki yolu birden devreye sokuldu: Hem millet meclisi ve senatodan oluşan çift meclisli yasama sistemi ve hem de kanunların anayasaya uygunluğunu denetlemek üzere bir AYM denetimi getirildi. 

Şimdilerde ihtiyaç yeniden şiddetlendi. 

Evet, güçlü yürütme iyidir. Ama yürütme ancak güçlü bir yasamanın ve şûraların denetimi ve yönlendirmesi ile çalışırsa güçlüdür. 

Yoksa, şimdiki gibi, devletin şaşırdığımız işlerine karşı ancak “aklım almıyor, ama inşallah vardır bir bildikleri” demekle yetiniriz. 

Vakit uyanma ve uyandırma vaktidir.