Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ABD'nin, İran ile uluslararası güçler arasındaki nükleer anlaşmada yer alan "anlaşmaya uyulmaması halinde yaptırımların geri getirilmesini" öngören mekanizmayı (snap back) devreye sokma talebini geri çevirdi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) geçici başkanlığını yürüten Endonezya'nın BM Daimi Temsilcisi Triansyah Djani, Rusya ve Çin'in konu hakkında Konsey üyelerinin görüşlerinin açıklanması talebi üzerine yaptığı açıklamada, 15 üyeli Konseyde yer alan Dominik Cumhuriyeti dışındaki ülkelerin, ABD'nin 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmiş olması sebebiyle böyle bir mekanizmayı işletmesinin yasa dışı olacağı yönünde görüş bildirdiğini belirtti.
Büyükelçi Djani, Konseyin telekonferans yöntemiyle "Orta Doğu" konulu toplantıda yaptığı konuşmada, "Üye ülkelerle yapılan görüşmeler ve ülke temsilcilerinin ilettiği mektuplar, Konsey üyelerinin birinin mesele hakkında belirli bir görüşü olduğu, diğer üyelerin ise bu görüşe katılmadığını göstermektedir." dedi.
Konsey üyeleri arasında yaptırım mekanizmasının devreye sokulması konusunda uzlaşma bulunmadığını vurgulayan Djani, "Bu yüzden Başkan'ın bu yönde bir adım atma yetkisi yok." ifadesini kullandı.
ABD'nin "kalıcı silah ambargosu" önerisi
ABD, daha önce 18 Ekim'de süresi dolacak İran'a yönelik silah ambargosunun, BMGK aksine karar verene dek sürdürülmesini öngören bir karar taslağını Konseye sunmuştu.
Rusya ve Çin Dışişleri Bakanları, BM Genel Sekteri Antonio Guterres'e ve BMGK'ye yazdıkları mektuplarda, öneriye yönelik itirazlarını sunmuş, Konseyin böyle bir karar alması halinde veto yetkisine sahip daimi üyeler olarak veto edecekleri sinyalini vermişti.
ABD ise kararın veto edilmesi halinde İran ile uluslararası güçler arasında 2015'te imzalanan nükleer anlaşmada öngörülen acil yaptırımları devreye sokacağını belirtmişti.
Nükleer anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin ise ABD'nin anlaşmadan çekildiğini hatırlatarak, söz konusu yaptırım mekanizmasını işletme imkanından yoksun olduğuna işaret ediyor.
BMGK'de 21 Ağustos'ta oylanan tasarıya, 15 üye ülkeden yalnızca ABD ile Dominik Cumhuriyeti kabul oyu vermişti.
BMGK, 2010 yılında aldığı kararla, İran'ın nükleer programıyla ilgili tartışmalar nedeniyle ülkenin büyük çaplı silah sistemleri satın almasını yasaklamıştı. Öncesinde ise ülkenin silah ihracatına ambargo getirilmişti.
İran ile uluslararası güçler arasında 2015'te imzalanan nükleer anlaşmada silah ambargosunun 18 Ekim 2020'de kaldırılmasını öngören bir hüküm bulunuyordu.
ABD, 2018'de nükleer antlaşmadan çekildiğini açıklamıştı.
AA