İktisadi ve Kalkınma Vakfı (İKV) ve Türkiye – AB Derneği (TURABDER) 9 Mayıs Avrupa Günü sebebiyle ‘Çalkantılı Dünyada Avrupa'nın Geleceği Ve Türkiye’ paneli düzenledi. TOBB Plaza’da gerçekleştirilen panele Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sanem Baykal, İKV Genel Sekreteri ve Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Çiğdem Nas, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç Dr. Zeynep Alemdar, Özyeğin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç. Dr. Deniz Şenol Sert ve Gazeteci Sezin Öney konuşmacı olarak katıldı. Programda Avrupa Birliği’nde 23- 26 Mayıs’ta yapılacak seçimlere değinilirken, yükselmekte olan aşırı sağ eğilimler ilgili bilgiler verildi ve Türkiye – AB ilişkileri masaya yatırılarak, yapılması gerekenler anlatıldı. 

Tüm dünyada zor günler geçiriliyor 

Açılış konuşmasını yapan İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, “Tüm dünyada ve AB’de zor günler geçirmekteyiz. Siyaset ve ticaret savaşları silahlanma İç savaşlar gündemimizi meşgul ediyor. Uluslararası örgütlerin güç kaybettiği, küresel düzenin bir arada tutan normların zayıfladığı bir dönemden geçiyoruz. Bir barış ve işbirliği projesi olan Avrupa Birliği’nin de bu durumdan etkilendiği ortada. Avrupa’nın başta gelen müttefiki ABD’nin verdiği desteğin azalması, Rusya’nın yayılımcı politikalara geri dönmesi, Çin’in Avrupa’nın yakın çevresinde etkisini arttırıyor olmasının Orta Doğu ve Afrika’daki istikrarsızlık sebebiyle artan göç hareketliliği, Avrupa Birliği’nin kendi içerisinde yükselen aşırı sağ, korumacı ve yabancı düşmanı akımlar, Brexit sürecinde etkisini çok iyi gördüğümüz popülist siyasetçiler... Tüm bu gelişmeler, AB Entegrasyonunun devam etmesini güçleştiriyor” dedi. 

AB Türkiye için bir model 

AB entegrasyonunda direnç noktalarının arttığını belirten Zeytinoğlu, “Ancak tüm zorluklara karşın AB’nin güçlü  bir şekilde yoluna devam etmesi, Avrupa’nın geleceği için kritik önem taşımaktadır. Türkiye’nin de tarihten itibaren Avrupa’nın bir parçası olması sebebiyle Avrupa’da aşırı akımların güçlenmesi siyasi ve ekonomik sorunların ciddileşmesi, Türkiye için de olumsuz bir durum. Türkiye’nin çevresinde ileri bir sistem ve model olarak AB var. AB modeli Türkiye için reformların ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Bugün tüketici koruma kanunundan, rekabet hukukuna, vergi güvenliği kanunundan, zehirli kimyasal ürünlerinin üretildiği tesislerdeki standartlarını belirlenmesine kadar günlük hayatı etkileyen bir çok farklı alanda, AB norm ve standartları belirleyici olmaya devam etmektedir” açıklamasında bulundu. 

Müzakere süreci askıya alınmasa da fiilen işlemiyor 

Zeytinoğlu AB – Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiye de değinerek şunları söyledi; “Geçtiğimiz sene ihracatımızın yüzde 50’sini AB’ye yaptık. Yabancı yatırımların neredeyse yüzde 67’si Avrupa’dan geliyor. Erasmus gibi programlarla eğitim, dil kursu AB projelerine katılım veya turizm amacıyla Her yıl binlerce vatandaşımız AB ülkelerine gitmektedir. Ancak Türkiye’de bu kadar önemli olan AB ile ilişkiler son zamanlarda istenen hızda yürümediğini de biliyoruz. Müzakere süreci askıya alınmasa da fiilen işlemiyor. 2016’dan beri açılan yeni bir fasıl yok. 

Reformlar Türkiye’nin geleceği için çok önemli 

Gümrük Birliği’ne ilişkin sorunların çözülmesi ile yeni adımlarla genişletilmesi için güncelleme süreci, siyasi engeller nedeniyle yapılamıyor. Türk vatandaşları için Schengen alanında vizesiz ziyaret süre içinde sona bir türlü gelinemiyor. İlişkilerin yeniden ivme kazanması için Türkiye’nin üzerine düşen reformları yapması gerekiyor. Ekonomik siyasi ve hukuk alanında reformlar Türkiye’nin geleceği açısından çok önemli. AB’nin Üzerine düşen sorumluluk ise Türkiye’ye hakkaniyetli ve tutarlı bir yaklaşım göstermesidir.

Mülteci krizinde AB’nin Türkiye’nin işbirliğine ne kadar muhtaç olduğunu gördük

Kıbrıs sorununda da Türkiye’nin üzerine gelinmesi, üye devletler tarafından uygulanan siyasi vetolar ve heves kırıcı açıklamalar maalesef bu konuda yardımcı olmuyor. Türkiye AB ilişkilerinin gelişmesi sadece Türkiye için değil, AB İçinde çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Daha üç sene önce mülteci krizinde AB’nin Türkiye’nin işbirliğine ne kadar muhtaç olduğunda hep birlikte şahit olduk. Gelecekte de Türkiye AB arasında güven ve  işbirliğinin devam etmesi için ilişkilerin onarılması ve tam üyelik hedefi doğrultusunda geliştirilmesi gerekmektedir. 

AB en ilerici barış ve işbirliği projesi 

Tüm sorunlarına rağmen Avrupa Birliği, tüm dünyada en ilerici barış ve işbirliği projesi olmaya devam ediyor. Mayıs ayında yapılacak Avrupa parlamentosu seçimleri oldukça önemli. Aşırı sağ adayların Avrupa parlamentosunda sayılarının artması olasılığı oldukça yüksek. AB karşıtı adaylar karşısında AB yanlısı ve liberal adayların da güçlerini artırması bu gelişmeyi dengeleyebilir. AB’de olduğu gibi Türkiye’de de Avrupa değerlerinin yerleşmesi barış ve dayanışmanın devam etmesini sağlayacaktır. Bir aday ülke olarak AB’nin geleceğinin bizim için çok kritik bir önemi var diye düşünüyorum. AB’nin geleceğinde Türkiye olarak daha fazla söz sahibi olmak için adımlarımızı atmalıyız. Demokrasi, hukuk, bilim, teknoloji gibi alanlarda yenilik ve ilerlemelerin Avrupa’nın geleceğine katkılar vereceğini biliyoruz.”

Ekonomik olarak çok yakın ilişkilerimiz var 

İKV Genel Sekreteri ve Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Çiğdem Nas da panelde yaptığı konuşmada AB’ye üyeliğin önemine vurgu yaptı. Avrupa’nın kendi içerisindeki problemlerine değinen İKV Genel Sekreteri Çiğdem Nas, AB - Türkiye ilişkilerini değerlendirdi. Nas, “Avrupa’yla ekonomik olarak çok yakın ilişkilerimiz var. Ekonomi aynı zamanda bir çok şeyin de motoru olmuş durumda. Ekonominin alt yapısını oluşturan hukuki düzenlemelerde AB’ye yakınlaştık. Bir çok süreç aracılığıyla bu normları içimize almış bulunmaktayız. Bir çok alanda değişimin aktörü olarak Avrupa Birliği’ni görebiliriz” dedi. 

Doç. Dr. Çiğdem Nas

AB ile ilişkilerin tıkanmasına yol açtı

Nas, “Bu süreç içerisinde iki noktada sıkıntı yaşadık; Üyelik hedefinin inandırıcı olması, Avrupa değerlerine uyum sağlama ve bunları içselleştirme süreci olarak... Üyelik hedefinin muğlaklaşması ve Türkiye’de genel olarak ne yaparsak yapalım üye olamayacağız gibi bir anlayışın ortaya çıkması bunun çok farklı sebepleri var... İkinci olarak da Avrupa değerlerini Türkiye’de çok fazla sorgulanması ve bu değerlerden önemli ölçüde uzaklaşmanın yaşandığı bir dönem geçirmemiz. Avrupa birliği daha müzakereci bir sistemi öngörüyor, daha çok danışma süreçlerini öngörüyor. Türkiye’deki süreç daha çok gücü tek elde temerküz etmesine giden bir süreç yaşadık. Bu süreç içerisinde Avrupa Birliği’nden adım adım uzaklaştık. Bu da AB ile ilişkilerimizde bir tıkanmaya yol açtı” diye konuştu. 

Çin ve Rusya Türkiye’ye model olamaz 

“Bugün dünyada AB dışında demokratik olmayan aktörler yükselişte bunu görmemiz gerekiyor” diyen Nas, şöyle devam etti; “Çin gibi Rusya gibi... Bu ülkeler demokratik değil fakat başarılar gibi soru işaretleri oluşuyor. Bu ülkelerin kendilerine özgü koşulları sistemleri olduğunu görmemiz lazım. Bunların hiçbiri Türkiye gibi bir ülke için model olamaz. Türkiye olarak bizim demokrasiden uzaklaşma lüksümüz yok. Bu bir aşırılıktır ve bunu karşılayamayız. Türkiye’nin yolunun demokrasi, değerler, insan hakları, temel özgürlükler değerleri olduğuna inanıyorum. Avrupa Birliği de kendi içerisinde zaman zaman bunları sağlamakta zorlanıyor ancak bunlar hem AB üyeleri için hem de Türkiye gibi aday ülkeler için ulaşılması gereken temel ilkeler olmaya devam ediyor. Türkiye’nin yönünü Avrupa değerlerine doğru dönmesi gerekiyor. Çünkü Türkiye için başka bir model yok. Avrupa Birliği’nin de Türkiye’ye bu perspektifi sunması lazım. Avrupa Birliği için de Türkiye’nin tam üyeliğinden başka bir alternatif yok. Türkiye Avrupa Birliği’nin güvenliği ve başarısı için ve AB demokrasisi için kritik bir ülkedir.

HABER: ÜLKER YILMAZ CABA

[email protected]

Haber Merkezi