Sağlıklı bir toplumdan söz edebilmek, çevre sağlığı şartlarındaki kaliteli ve bilinçli uygulamalarla doğru orantılıdır. Başta evlerimiz olmak üzere, gittikçe genişleyen çevrenin korunması amacıyla yapılacak faaliyetler sonucunda sosyal, ekonomik, biyolojik, fizikî, kim-yevî ve psikolojik faydalar sağlanacağı, yapılacak uygulamalarla anlaşılacaktır. Günümüz yaşama tarzını etkileyen, gıda maddelerindeki genetik ve kimyevî müdahaleler, insan sağlığına büyük zararlar verdiği gibi, evlerde kullanılan ve sözde yaşamayı kolaylaştıran kimyevî temizlik maddeleri, insan organizmasına olumsuz etki ederek fizyolojik düzenini bozar. Gündelik hayatın her alanında kullanılarak, insan sağlığına telâfisi imkânsız büyük zararlar veren bu maddeleri ve kullanımdaki hatalardan doğabilecek sonuçları belirledikten sonra, yapılabilecek faydalı ve pratik çözümleri araştırmaya çalışacağız.

İnsan sağlığını son derece olumsuz etkileyen maddelerin başında, gıda maddelerinin ambalajında yaygın olarak kullanılan plastik malzemelerdir. Özellikle sıcak yemek ve içeceklerde, kanserojen etkisinin yanında, birçok kronik hastalığa sebep olabileceklerinden, petrol ürünü olan bütün plastik maddeler mutfaklarımızda kullanılmamalıdır. 

Satın alınacak gıda maddelerinin, cam ambalajında olanları alınmalı, bulunamadığında plastik ambalajda alınan gıdalar, alınır alınmaz cam kavanozlara aktarılmalıdır. Sağlıklı bir MUTFAKTA PLASTİĞE YER YOKTUR. Sağlığın korunması için, cam kullanımının yaygınlaştırılmasına özen gösterilmelidir.

Sağlıklı beslenmenin gerçekleştirilme alanı olarak MUTFAK EVİN KUMANDA ODASIDIR. Beslenmenin hazırlık safhası burada gerçekleştirildiğinden, mutfak aletlerinin mikro-organizmaların üremesine uygun bir ortam oluşturmasına engel olunmalıdır. Mutfaklardaki bakteri üremelerinde en tehlikeli araç, KESME TAHTALARIDIR. Tahmin edilemeyecek derecede tehlikeli, bir bakteri üreme alanı olduğundan, aynı tahtada et, sebze veya ekmek doğrandığında tehlike katlanarak, geniş alana yayılacaktır. Bu tehlikenin önlenebilmesi için, tahta yerine kalın camdan hazırlanabilecek bir aletin kullanılmasıdır. Pratik ve hijyenik bir uygulama olarak, evde bulunan büyükçe bir cam tabağı, ters çevirerek üzerinde her türlü kesme işlemi rahatlıkla gerçekleştirilebilir. Mutfak aletlerinin temizliği de, deterjan kimyasallarından daha sağlıklı olan, KARBONATLI, SİRKELİ SU ile daha sağlıklı ve ekonomik sağlanabilir.

Sağlığın evlerdeki merkez üssü olan mutfakların, hijyen kurallarına göre temizlenmesi, ihmal edilmemesi gereken bir zorunluluktur, zira gıda maddelerinin ilk durağı ve temizlendiği bir yer olan mutfaklar, mikroplar için en uygun bir ortamdır. Mutfakların en ideal temizliği, zannedildiği gibi çeşitli kimyasal deterjanlarla sağlanamayacağı unutulmamalıdır. Deterjanların kalıntıları bütün uğraşlara rağmen engellenemeyeceğinden, başta solunum, sindirim ve dokunma (deri) sistemlerinde birçok hastalığa sebep olabilmektedir. Bunu önleyebilecek pratik bir temizlik sıvısı tarifini uygulayabiliriz. “Az miktarda kaynamış suyu, ocağın üzerinde bulunan yapışmaz teflon tencerenize koyun. İçine zeytinyağlı (natürel) sabun rendeleyip, ekleyin ve iyice jel haline getirin. Sonrasında bir kaşık boraks ve bir kaşık karbonat ekleyip, iyice karıştırmaya devam edin. Tamamıyla jel kıvamına gelen deterjanı daha sonra cam bir kâseye veya kavanoza alın. Deterjanın kâsede kıvamı biraz sertleşebilir. Bunu önlemek için, üzerine bir miktar su ekleyebilirsiniz.” 1 Güzel kokulu bir deterjan elde etmek istenirse, karışımın içine bir miktar ev sirkesi ile 4-5 damla lavanta veya limon yağı damlatıldıktan sonra, hazırlanan deterjandan ihtiyaç miktarı alınarak, kullanılabilir. Hiçbir zararı olmayan, etkili bir temizlik malzemesi olarak her zaman elinizin altında hazır bulundurabilirsiniz.

Sağlığın ve yedek gıdaların mutfaklardaki en önemli koruyucu aleti olan buzdolabı, bakterilerin çoğalmasına ve istenmeyen kokuların yayılmasına, kullanım sırasında sıklıkla karşılaşılabilir. Buzdolabının her zaman temiz olması, sağlıklı yaşama tarzının temel kuralıdır. Buzdolabının iç soğukluğu 4-5 derece olmalıdır, 7 dereceyi geçerse, bakteri üremesi için uygun alan meydana gelmeye başlar. Buzdolabı temizliğinde deterjan ve değişik kimyasal maddeler kullanılmamalıdır. Pratik, sağlıklı ve ekonomik bir temizleme sağlanabilmesi için, “3 çorba kaşığı karbonat, 1 fincan sirke ve bir miktar sıcak su hazırlanır. Sıcak suyun içine sirke ve karbonatı ekleyin. İçi boşaltılan buzdolabı, yukarıdan aşağıya doğru temizlenir. İçini yerleştirdikten sonra, gıdalar temizlenmiş bir halde yerleştirilir. Buzdolabındaki kötü kokuları yok etmek için, bir pamuk parçasına bolca vanilya dökün. Sonra su dolu bir bardağın içine atarak, buzdolabınıza koyun. Kokulardan eser kalmadığını ve dolabınızın mis gibi koktuğunu göreceksiniz. Buzdolabındaki nemi almak için; dolaba içi tuz dolu bir kap koyun.” 2

Evlerimizin her alanında yapacağımız temizlikte, deterjan ve diğer tahriş edici, toksik kimyasal maddeler yerine, hiçbir yan etkisi bulunmayan zeytinyağlı natürel sabun, arapsabunu, karbonat, ev yapımı elma sirkesi, boraks, tuz, limon, limon tuzu ve lavanta yağı gibi fıtrî malzemeler kullanılarak, hijyen kurallarına uygun, huzurlu ve ekonomik bir temizliği gerçekleştirerek daha mutlu yaşanabilecektir. Temeli temizlik olan İslâmiyet’in, daha huzurlu yaşanabilmesi ve hijyen kurallarına uygun bir yaşama tarzının gerçekleştirilmesiyle daha sağlıklı ve bağışıklık sistemi güçlü bir organizmanın, geliştirilerek korunabileceği gerçeği de unutulmamalıdır.

SAĞLICAKLA KALIN.

Dipnotlar:

1) Erkan ŞAMCI, Ekolojik Temizliğin Kitabı, s. 52, Hayat Yayınları 2019.

2) Age. s. 72.