İyi meslek yoktur, meslekte iyi olmak vardır

2021-2022 yükseköğretim döneminde YKS yerleştirme sıralamasına göre 850 ile 900 bin öğrencinin üniversiteli olması bekleniyor. Üniversite tercihleri 5-20 Ağustos tarihinde yapılacak. “Peki Türkiye’de öğrenciler, üniversitelerde en çok hangi bölümleri tercih ediyor? Bölüm tercihlerinde başat gerekçeleri neler?” sorularına yanıt aradık. TÜİK’in açıkladığı raporlarda ekonomik göstergeler, iş sorununun giderek büyüdüğüne işaret ediyor. Duvar’ın haberine göre pandeminin de etkisiyle artan işsizlik sorunu 15-24 yaş arasında oldukça yaygın. Politik atmosferin yanı sıra, işsizliğin yol açtığı gelecek kaygısı, Türkiyeli gençlerin yurt dışına gitme isteğini de büyütüyor ve bu, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor. 

İŞ GARANTİLİ BÖLÜMLERE EĞİLİM FAZLA

Özel bir eğitim kurumunda öğrenci koçu olan Osman Aktaş, öğrencilerin tercih dönemlerinde YKS’den aldıkları puana göre tercih yapmaya başladığını söyledi. Aktaş, alınan puandan sonra öğrenci ve ailesiyle yaptıkları görüşmelerle hem öğrencinin yeteneğine uzak olmayan hem de iş garantisine en yakın bölümün öncelikli olarak listeye yazıldığını dile getirdi. Öğrencinin elde ettiği sıralamaya göre Marmara Bölgesi’ndeki üniversitelere yoğunlaştığını iş imkanının garanti olduğunu düşündükleri, tıp ve mühendislik gibi bölümleri yazdığını anlatan Aktaş’a göre, Türkiye’de gençlerin lisans eğitimi sonrası daha kolay iş bulabilecekleri bölümler, sağlık, öğretmenlik ve mühendislikle ilgili eğitim alacakları fakülteler. Bölgesel farklılıklara göre de değişkenlik olduğundan söz eden Aktaş, köklü üniversitelerde alınan eğitimin ayırt edici olabileceğini savundu.

BİR BUÇUK MİLYON İŞSİZ ÜNİVERSİTELİ

2020 yılında üniversite sınavına girmiş ve üniversiteli olmak için tercih yapmış 2 milyon 436 bin öğrenciden, 921 bini ilgili bölümlere yerleştirildi. Yerleşemeyen öğrenciler ya iş arıyor ya da bir sonraki sınav için yeniden hazırlık yapmaya başlıyor. Ancak lisans öğrenimini tamamlamış yaklaşık bir buçuk milyon işsiz üniversiteli bulunuyor. İsminin açıklanmasını istemeyen bir rehber öğretmen ise öğrencilere ilgi ve yetenekleriyle iş kolaylığı sağlayabilecek bir dengede tercih yapmasını önerdiklerini ifade etti. Öğrencilerin ilgi ve alâkalarına uygun bölümleri seçmediklerini belirten rehber öğretmen, gelecekte yapılacak iş ve elde edilecek gelirin düşünüldüğünü kaydetti. Genel eğilim itibariyle tıp, hukuk, mimarlık ve mühendislik bölümleri öne çıkıyor. 

‘YURT DIŞINA GİTMEYİ TERCİH EDERİM’

Liselerden başlayıp üniversiteyle devam eden eğitimin niteliksizliğinden de söz eden üniversite öğrenci adayı Elif Yerlikaya, bütün bunları bir arada düşününce geleceksizlik duygusunun oluştuğunu kaydetti: “Hiçbir zaman mutlu olabileceğimiz değil de hayatta kalabilmemiz için zorunlu tercihler yapmak durumunda kalıyoruz.” Gençler arasında son yıllarda giderek artan yurt dışına gitme eğilimi, Yerlikaya için de geçerli. Gençlerin yurt dışına gitmek istemesinin sebeplerini Yerlikaya kendi penceresinden şöyle anlattı: “Mümkün olduğu sürece yurt dışına gitmeyi tercih ederim. Orada Türkiye’den daha iyi bir eğitim alabileceğimi düşünüyorum.” Görüştüğümüz bir diğer üniversite öğrenci adayı Deniz Tüz ise henüz hangi mesleği seçeceğine karar veremediğini söyleyerek, “Tercih yaparken, puanımın yettiği ve iş imkanının daha çok olduğu bölümleri yazmak önceliğim olacak.” diyor. Türkiyeli gençler, hayalini kurduğu bölümlerle geçim sağlamanın zor olacağı ön görüsünden hareketle en azından bir iş bulabileceği bölümlere ağırlık veriyor.

***

Bu kontenjanlar azaldı

Geçtİğİmİz sene 143 bölüme yerleşen öğrenci sayısı 5 veya altındayken, 20 bölüm hiç tercih edilmedi. Bunun etkisiyle bu yılki kontenjanlar geçen yıla göre birçok bölümde azaldı. Bir dönemin popüler bölümlerinden olan inşaat mühendisliği bölümünde kontenjanlardaki düşüş yüzde 24’ü buldu. Harita mühendisliğinde düşüş yüzde 28’e yaklaşırken Jeoloji mühendisliğindeyse yüzde 18,7 oldu. Benzer bir durum öğretmenlik bölümleri için de geçerli. Sınıf öğretmenliği kontenjanlarındaki düşüş yüzde 8 olarak gerçekleşirken Türkçe öğretmenliği yüzde 6,3, sosyal bilgiler öğretmenliği ise yüzde 3,8 düştü. İlahiyat fakültelerinin kontenjanları cidd oranda azaldı. İlahiyat fakültelerinde düşüş yüzde 14’e yaklaştı. Birgün’ün haberine göre, üniversiteli işsizlerin önemli bir kısmını oluşturan iktisat ve işletme bölümlerinde ise artış oldu.