Anadolu Selçuklu Devleti’ne başşehirlik yapan, han ve kervansaraylarıyla ünlü, Mevlânâ diyarı Konya’daki Dokuzun Hanı, “şehir kapısı” özelliğiyle tarihî kervan yollarından modern bölünmüş yollara geçişin simgesi olarak dikkati çekiyor. Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce projesi çizilip, onarımı ve restorasyonu tamamlanan han, Anadolu Selçuklu Sultanı 1. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde İğdişler Emiri Hacı İbrahim tarafından 1210 yılında yaptırıldı. Yapımında moloz taş ve kesme taş kullanılan dikdörtgen planlı yapının, günümüzde kışlık kısmı ayaktayken, açık avlulu yazlık kısmının ise yarım duvarları görülebiliyor. Duble yolun gerçek anlamıyla bölünerek kuşattığı, yolların arasında “inci” tanesi gibi duran han, 800 yıllık geçmişiyle hem tarihî kervan yollarına hem de modern duble yollara şahitlik ediyor.

19. yüzyılda karakol olarak kullanılmış

Hanın restorasyon çalışmalarında görev alan, Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haşim Karpuz, Dokuzun Hanı’nın Konya’ya kuzey bölgelerden gelen kervanların şehir merkezine ulaşmadan önce konakladıkları yer olduğunu söyledi. Eski kaynaklara göre bölgeden bir derenin geçtiğini belirten Karpuz, “Bu nedenle bölge ‘Dokuzun Beli’ olarak biliniyor. Eski kaynaklarda ve hanın kitabesinde Derbent ismi geçiyor. Yani korkulu bir geçit yeri olarak kaynaklarda yer alıyor. Dokuzun Han’ı isminin de çıkış noktası olarak, derenin büyük bir selde 9 kişiyi alıp götürdüğü rivayeti gösteriliyor” diye konuştu. İlk onarım çalışmalarının 18. yüzyılda 3. Ahmet döneminde yapıldığının bilindiğine dikkati çeken Karpuz, şöyle devam etti: “Beylikler döneminde de restorasyon çalışmaları yapılmış. 19. yüzyılda güvenlik nedeniyle burada bir karakol kurulduğunu biliyoruz. Ünlü seyyahların seyahatnamelerinde geçen bilgilerden bunu öğreniyoruz. 20. yüzyılın başlarından sonra o karakol da ortadan kalkıyor ve han harap hale geliyor. Avlu kısmı tamamen toprak altında kalıyor.”

AA