Muvazaa; Danışıklı iş, olmayan bir durumu olduğundan farklı gösteren bir anlaşma şeklidir.
Hukuk dilinde başkalarını aldatmak amacıyla kendi iradelerine uymayan, aralarında bir hüküm ve sonuç doğurmayan ve gerçekte olmayan bir iş beyanında bulunmak anlamına gelir. Borcuna karşılık otomobiline haciz geleceğini anlayan birinin otomobilini bir yakınına satmış göstermesi muvazaalı bir satıştır.
Muvazaa, gizli anlaşmadır. Amacı üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek dışı bir durum oluşturmaktır.
**
Muvazaa partileri “müteharrik-i bizzat” değildir. (ESDE, 2009, Sünuhât, s. 496.) “Kendi kendine bir anlamı olmayan, başkası hesabına hareket eden bir siyasî” oluşumdur. Menfî cereyanlara kapılmış olduğu için bütün faaliyeti başkası hesabına geçer. İradesi hükümsüzdür. İyi niyeti fayda vermez. Başkalarına şuursuz bir alet olur. Muvazaalı siyasette bir “görünen iktidar” bir de “gerçek iktidar” vardır. Siyasî partiler, seçimler, parlamento ve hükümetler vardır; ama bunların iradesi hükümsüzdür. İyi niyeti fayda vermez.
**
Siyaseti yönlendirme çabaları “İttihad ve Terakki”den miras kalmıştır. Temel mantalitesini “Gizlilik” ögesi oluşturur. İT 1908’de İktidara geldiği zaman dahi gizli yapılanmasını korumuştur. “Merkezi” oluşturanlar kendilerini ifşa etmezler. Kendilerini “Devlet” olarak tanımlar ve “Devletin bekası” için her şeyi ve özellikle siyasî hayatı kontrol altında tutarlar. Kafalarındaki devlet erkinin en temel aracı olan temel politikaları korumayı amaç edinmiştir. Devletin korunması için kişiler, birimler, kurumlar önemsizdir. Muvazaalı bir siyaset takip ederler. Böyle bir anlayıştan “Hürriyet ve Adalet” beklenebilir mi?
**
Osmanlı’da kurulan ilk siyasî parti “Ahrar Partisi”dir. Meşrûtî yönetim ve Ahrar Fırkası’nın iktidarı Osmanlı Devleti’ni parçalanmaktan koruyacak bir fırsattı. Bu sebeple Bediüzzaman, Meşrûtiyeti ve Ahrar Fırkası’nı fırsat olarak gördü. Ama ne var ki “Avrupa (İngiliz) Siyaseti” 31 Mart 1909 Hadisesi ile Ahrar Fırkası’nın dağılmasını, İttihad ve Terakki’nin iktidarını ve muvazaalı Hürriyet ve İtilâf Fırkası’nın kurulmasını sağladı. Bediüzzaman bu sebeple Hürriyet ve İtilâf Fırkası’ndan hiç söz etmez.
**
Cumhuriyet döneminde İttihad ve Terakki’nin bozuk kısmı CHP olarak dirildi. 1923-1950 döneminde 27 sene tek başına ülkeyi yönetti. Bu arada muhalif siyasî fikirleri ve oluşumları yok etmek için “Muvazaalı” partilere izin verdi. 1924’de kurulan “Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası” 1925 Şeyh Said isyanı bahanesiyle, irtica suçlamasıyla; yine 12 Ağustos 1930’da Fethi Okyar’ın kurduğu Serbest Cumhuriyet Fırkası 17 Aralık 1930’da feshedildi. 23 Aralık 1930’da Menemen Olayı meydana getirilerek bütün iktidar muhalifleri susturuldu. Her iki parti de “Muvazaa Partileri” olduğu ortaya çıkmış oldu.
**
1946’da kurulan Demokrat Parti bir muvazaa partisi değildi. Müteharrik-i bizzattı. Hareketi kendisindendi. Demokrasiyi esas alan, dahilden çıkan, başkasına alet olmayan bir hareketti. (ESDE, 479) Bediüzzaman “Otuz beş sene sonra Ahrarlar yeniden dirildi” (Emirdağ Lâhikası, 520; Beyanat ve Tenvirler, 305.) buyurarak sahip çıktı. Ama ne var ki DP 1960 ihtilâliyle kapatıldı. Ancak Ahrar ve Demokratlar 1965’de Adalet Partisi’nde toplandı. Adalet Partisi de 1980 ihtilâli ile kapatıldı. Demokratlar bu defa 1987’de Doğru Yol Partisi’nde toplandı. DYP’de 28 Şubat 1997’de dağıtıldı. Günümüzde Ahrar ve Demokratlar, Demokrat Parti (DP) olarak yeniden toparlanmaya başlamıştır.
**
1950 DP iktidarından sonra kurulan Muvazaa partilerine gelince; her ihtilâlin arkasından ortaya çıktıkları ve derin mahfillerin büyük desteğini alarak iktidara geldikleri ve iktidardan düştükleri zaman kaybolup siyaset sahnesinden silindikleri görülmektedir.
1948 Millet Partisi Fevzi Çakmak tarafından kuruldu.
1958 MP devamı, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi. (1969 MHP adını aldı.)
1972 Millî Selamet Partisi (12 Mart 1971 Muhtıra sonrası kuruldu.)
1983 Anavatan Partisi (12 Eylül ürünü 3 partiden birisidir.)
2001 Adalet ve Kalkınma Partisi (28 Şubat postmodern darbe sonrası)
**
Muvazaa partileri “toplum mühendisleri” tarafından organize edilirler. Amaçları, millet iradesinin “hür ve demokratik” bir şekilde teşekkül etmesini önlemek ve güdümlü bir siyasî yapı oluşturmaktır. Ancak bu güdümlü iktidarların vatana ve millete, dine ve devlete hiçbir hayrı dokunmaz.
Zira, Bediüzzaman’ın tesbitiyle “Hayat-ı içtimaiye-i beşeriyede bir çığır açan, eğer kâinatta cari olan kanun-u fıtrata muvafık hareket etmezse; hayırlı işlerde, terakkide muvaffak olamaz, bütün hareketi şer ve tahrip hesabına geçer.” (Lem’alar, 2005, s. 409.)
Bu sosyolojik gerçekçi tahlil ışığında maalesef bütün muvazaa partilerinin şer ve tahrip hesabına çalıştığı tarihçe sabit olmuştur.