İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “Golan’da İsrail egemenliğini tanımanın yasa dışı ve kabul edilmez olduğu” kaydediliyor.

İslam İşbirliği Teşkilatı’nın 22 Mart 2019 Cuma günkü toplantısında “Golan Tepeleri’nin işgalinin meşrulaştırılmasına izin vermeyeceklerini” bildirerek, Golan’ın 1967’den bu yana İsrail işgali altında olduğuna dikkat çekildi.

Bölgedeki etkili ülkelerden Rusya’nın Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov “Trump’ın açıklamalarının Golan’da istikrarsızlığa katkıda bulunacağını” ifade ederek sorunu derinleştirmemeye özen gösteriyor.

Körfez İşbirliği Konseyi de “Golan Tepeleri’nin zorla işgal edilen Suriye toprakları olduğunu ve Trump’ın çağrısının gerçeği değiştirmeyeceğinin” altını çizdi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, “bölgede barışı sürdürmenin, İsrail’in Golan da dahil olmak üzere, işgal ettiği tüm Arap bölgelerinden çekilmesini gerektiğini” Mısır ise, uluslararası yasal kararlara ve Birleşmiş Milletler Kararlarına uyulmasının zorunlu olduğuna işaret ediyor.

ABD’nin 2018 yılında Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması ile artan siyasal istikrarsızlık, Golan’da İsrail’in tam egemenliğini tanımaya çağrı yapılarak devam etmektedir. Bununla birlikte ABD, eski başkan Bill Clinton ile başlayan İsrail-Filistin arasındaki arabulucu rolünden ayrılmakta ve taraf tutarak sorunun bir parçası haline gelmektedir. Trump’ın hukuk tanımaz tavrı devam ettikçe, bölgede ABD karşıtlığının artması ve düşmanlıkların derinleşmesi muhtemeldir.

ABD’de geçtiğimiz Şubat ayında Senatörler’den Marco Rubio, Ted Cruz, Tom Cotton ve Kongre Üyesi Mike Gallagher başta olmak üzere, Kongre’de toplam 23 destekçileri ile birlikte “İsrail işgalindeki Golan’da egemenliğinin tanınmak üzere Temsilciler Meclisi’nde ve Senato’da yasa çıkarma girişimlerinde bulundular. Bu çalışmaların içerisindekilerin tamamının Cumhuriyetçiler’den meydana geldiği siyasi kulislerde konuşuluyor. Doğrusunu söylemek gerekirse, Golan Tepeleri hakkındaki bugünkü tartışmanın hazırlıkları geçtiğimiz ayda yapılmaya başlanmıştır.

ABD’de İsrail tarafında hareket eden siyasiler bulunmak birlikte, konuya hukuki açıdan yaklaşanlar da mevcuttur. Bunlardan biri de Richard Haass. Eski Dış İlişkiler Konseyi Başkanı Haass, Trump’ın kararının BM Güvenlik Konseyi’nin 22 Kasım 1967 tarihli ve 242 Sayılı Kararı’nın ihlali anlamına geldiğini belirtiyor.

242 Sayılı Karar “1967 savaşında İsrail silahlı kuvvetlerinin son çatışmada işgal edilen bölgelerden çekilmesi, tüm iddialardan vaz geçmesi ve çatışmaya mahal verecek davranışlardan kaçınılması; egemenlik, toprak bütünlüğü ve bölgedeki her devletin siyasi bağımsızlığı ve barış içinde, her türlü tehditden ve şiddet hareketinden uzak, (...) adil bir çözüm bulunmasını” kapsamaktadır. Haass’a göre İsrail, 242 Sayılı Kararı ve uluslararası hukuku çiğnemektedir. Konuya ilişkin farklı görüşlerdeki siyasilerin bulunması, ABD’nin kendi içerisinde fikir birliği sağlayamadığına işaret etmektedir.

İsrail’de Nisan 2019’da yapılacak seçimler öncesinde, Trump’ın Twitt’i Netanyahu’ya destek niteliğindedir. Netanyahu iç politikada 7 siyasi partiden oluşan ve bağımsızların desteğiyle ayakta duran bir koalisyon hükümetinin başında. Ortadoğu gibi kırılgan bir coğrafyada 7 partili bir koalisyonu yönetmek oldukça zor. Bu zorluklarla beraber Netanyahu bir süredir yolsuzluklarla gündeme gelmektedir. Netanyahu, kendi ülkesinde köşeye sıkıştırmış durumdadır.

Golan Tepeleri’nin statüsü önemli olmakla beraber bölgedeki çözümsüzlük devam etmektedir. Trump’ın Twitt yolu ile dış politika üretme gayreti de, İsrail kamuoyunda destek arayışındaki Netanyahu’ya seçim yardımı olduğu kuvvetle muhtemeldir.

Not: Bu makaleyi tamamladığım sırada (25.03.2019-Saat: 19:10) ajanslardan İsrail’in Gazze’yi hava saldırısında bulunması ile Trump’ın, “İsrail’in Golan Tepeleri’ndeki hakimiyetini tanıdım, ilgili Kararnameyi imzaladım” haberi geçildi. Böylece Trump, Golan sorununu içinden çıkılamayan bir hâle getirdi.