Gazetemiz yazarlarından Ali Ferşadoğlu, 20 Şubat 2018 tarihli “Bediüzzaman’ın köşe yazarlığı” başlıklı yazısı dikkate şayandır. Yazının girişini “Bir müceddid ve müçtehid olan Bediüzzaman, ulûm ve fünûnun en parlağı olan belâgatın vasıtalarıyla bizzat ilgilenmiştir” şeklindeki lâtif cümle ile yapmıştır.

Bu lâtif girişten sonra Bediüzzaman’ın Osmanlı Devleti döneminde 6 Ağustos 1908-22 Temmuz 1920 arasında yazılarının yayınlandığı gazeteleri kronolojik olarak sıralamıştır. Devamında da Bediüzzaman Hazretleri’nin 1 Şubat 1909’da Türkçe ve Kürtçe “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad” adıyla haftalık gazete çıkarma teşebbüsünde bulunduğundan bahsetmektedir.

Diğer taraftan yine Yeni Asya yazarlarından M. Ali Kaya, 21 Şubat 2015 tarihli “Nurcuların gazeteleri” başlıklı makalesinde “Bediüzzaman’dan neşriyat konusunda ders almış olan ‘Nur Talebeleri’ vefatından hemen sonra dergi ve gazete çıkararak Üstadlarının bu tavsiyesini hayata geçirmişlerdir” başlangıç cümlesi ile Cumhuriyet döneminde 1962’den başlayarak günümüze kadar yayınlanan gazetelerimiz hakkında değerli bilgiler vermektedir.

Aslında değerli Ali Ferşadoğlu ve M. Ali Kaya kardeşlerimizin yazılarının birleştirilmesi ile Osmanlı’dan bugüne Bediüzzaman’ın makalelerinin yayınlandığı ve onun çizgisinde yayın yapan bütün gazetelerin eksiksiz kronolojisi ortaya çıkmış olmaktadır.

Bediüzzaman’ın 6 Ağustos 1908-22 Temmuz 1920 tarihleri arasında muhtelif vesilelerle yazıları şu gazetelerde neşredildi:

1- Misbah: Hürriyet nutukları yayınlanır.

2- Şûrâ-yı Ümmet: Hamidiye Alayları.

3- Volkan: Bediüzzaman’ın yazılarının en çok yayınlandığı gazetedir. (1908-1909) İttihad-ı Muhammedi Cemiyeti’nin yayın organı.

4- Mizan: Mizancı Mehmed Murad Bey’in (1896-1908) çıkardığı gazete. Çok yönlü bir fikir adamı olan Mizancı Murad, hürriyetin tarifi ve sınırları konusunda Tanin yazarı olan Hüseyin Cahit ile tartışmaya girmiştir. Bu fikrî münakaşada Mizancı Murad’ı destekleyen Bediüzzaman, onun haklı, Hüseyin Cahit’in ise haksız olduğunu ifade etmiştir.

5- Serbestî: Askerlere hitaben yazılan yazılar bu gazetede…

6- Şark ve Kürdistan: Sultan II. Abdülhamid’e seslenir.

7- Kürt Teavün ve Terakki (Kürt Yardımlaşma ve İlerleme Gazetesi): İlk Kürtçe makalesini burada neşreder.

8- Açıksöz (Yeni Asya, 20.02.2018, Ali Ferşadoğlu “Bediüzzaman’ın Köşe Yazarlığı”).

Cumhuriyet döneminde Bediüzzaman’ın takipçileri tarafından yayınlanan gazeteler:

1- İrşad: 1962. Ankara’da haftalık olarak çıkarıldı. 10 sayı çıktı. 

2- İhlâs: 15 Kasım 1963. Ankara’da haftalık, olarak çıkarıldı. Hükümet tarafından kapatıldı.

3- Zülfikar: 17 Temmuz 1964. İzmir’de haftalık, olarak çıkarıldı. 11 sayı çıktı, 10’u toplatıldı. 

4- Uhuvvet: 2 Ekim 1964. İzmir’de haftalık çıkmaya başladı, 2 ay sonra 18 Aralık 1964’de kapandı.

5- Hareket: 1 Haziran 1964, Erzurum’da haftalık olarak N. Mustafa Polat tarafından 

6- Vahdet: 14 Eylül 1964. Haftalık olarak Trabzon’da çıkarıldı. 3 sayı çıktı.

7- İttihad: 24 Ekim 1967. İstanbul, Haftalık olarak çıkarıldı.

8- Yeni Asya: 21 Şubat 1970. İstanbul’da günlük olarak Zübeyir Gündüzalp tarafından çıkarıldı. Hâlen yayınlanmaktadır.

9. Yeni Nesil: 14 Kasım 1980 – 26 Mayıs 1982. Tarihleri arasında yayın yaptı.

10. Tasvir: 17 Kasım 1982 – 1 Ekim 1983 tarihlerinde yayınlandı. (Yeni Asya, 21.02.2015, M. Ali Kaya).

Said Nursî’nin öncülüğünde Osmanlı döneminden günümüze kadar yapılan yayınlar ve çıkartılan gazeteler bizlere, Risale-Nur hizmetlerinde gazetenin önemini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte 1 Şubat 1909’da Türkçe ve Kürtçe “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad” adıyla haftalık gazete çıkarma girişiminde bulunması da bugünlere önemli bir mesaj niteliği taşımaktadır. Daha da önemlisi Üstadın, Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad başvurusu, bir anlamda Nur hizmetlerinin ilk gazete teşebbüsüdür. 

Aşağıda Üstad Hazretleri’nin Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad için başvurduğuna ve gereğinin yapılmasına dair orijinal Osmanlıca belgelerin tercümesi bulunmaktadır. Belgelerin tercümesi bendeniz (Ömer Örtlek) ve üstad Eyyüp Yıldırım tarafından yapılmıştır.

***

Bâb-ı Âli

Nezârat-i Celile-i Dâhiliye

İdâre-i Matbuât

Sayı: 1498

Bediüzzaman Said-i Kürdî Efendi Hazretleri tarafından takdim edilib idâre-i çâkiriyyeye havale buyurulan arz-ı hâlde, siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden bahis olmak ve şimdilik haftada bir ve ileride yevmî çıkarılmak üzere “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad”, namıyla Türkçe ve Kürtçe bir gazetenin neşrine mezuniyet itası istidâ edilmiş olmasıyla, matbuât nizâmnamesinin üçüncü ve dördüncü maddelerinin fıkra-i ulâları ahkâmına tevfikan müstedî mûma ileyh hakkında muamele-i lâzıma itasıyla neticenin ibnası hususunun Zabtiye Nezaret-i Âliyesi’ne, emr-i iş’ar buyurulması beyânında emir ve ferman hazret-i men lehul emirindir.

20 Kanun-i Sanî 1324 (1908) ve 10 Muharrem 1327 (1911).

İmza

Matbuat Dahiliye Müdürü

Muhammet

T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü 

Kayıt Numarası DH. MKT. 2730 76 H-14-01-1327

***

Dâhiliye Mektub-u Kalemi

Sıra Numarası: 1498

Tarihi: 21 Kanunu Evvel 1324 (Miladi 1908)

Zabtiye Nezareti Beyyinesine

Siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden siyaset-i şer’iyye ve ulûm ve şuûn-ı muhtelifeden bahis olmak ve şimdilik haftada bir ve ileride yevmî çıkarılmak üzere “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad”, namıyla Türkçe ve Kürtçe bir gazetenin neşrine mezuniyet itası, Bediüzzaman Said-i Kürdi Efendi Hazretleri tarafından verilen arzuhale istida olunmuştur. Matbuat nizamnamesinin üçüncü ve dördüncü maddelerinin fıkra-i ûlaları ahkâmına tevfiken. Mûma ileyh hazretin muamele-i lazımasını ifasiyle neticesinin ibnası hususuna himmet.

T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri 

Genel Müdürlüğü

Kayıt Numarası DH. MKT. 2730 76 2

***

Yukarıda da belirttiğim üzere Yeni Asya yayın hizmetinin 49. yılına girmiş olsa da, tarihî belgeler incelendiğinde, Yeni Asya’nın hizmet süresi 49 yıldan daha eskilere yani 1908’lere kadar dayanmaktadır. Bediüzzaman Hazretleri’nin “Ma’rifet ve İttihad-ı Ekrad” başvurusunu, gazete aracılığı ile Nur hizmetlerinin başlangıcı kabul etmemiz doğru olacaktır. Dolayısıyla bugün Yeni Asya Gazetesi, Risale-i Nur’un 110 yıllık sarsılmaz temsilcisidir.