Haccın en kudsî manalı özelliği, dinin direği namaz gibi, oruç gibi vücudî ağırlıklı olmasıdır. Hac için de maddî güç ve bedenî, vücudî bir kuvvet sıhhat gerekmektedir.
Haccın zorlukları, zahmetleri, sıkıntıları, güçlükleri çok önemli bir ibadeti, fevkalâde müjdeli neticelerle bitirmekle neticelenir. Öyle ya zahmet olmadan rahmet olmaz, gelmez.
İşte hacdaki bu maddî zorlukları, sıkıntıları da göğüsleyecek, kurtaracak ve karşılayacak olan ise haccın manevî ehemmiyeti, kazandırlıkları, hatırlattıkları ve güzel kudsî, manevî neticeleridir.
Yapılan, ihsan ve ikram edilen dâvete cân-ı gönülden, samimiyetle ve sırf bir mühim ubudiyet-i İlâhiyeyi yerine getirmek niyetiyle icabet etmeye, gitmeye karar veren insan haccın ehemmiyetli bir kısmını tamamlamış demektir.
Bu önemli karar ve niyetten sonra kazanılmış, helâlinden hak edilerek, elde edilmiş maddî varlıkların hac yolunda harcanması ise ikinci ehemmiyetli bir kısmı teşkil eder. Bütün maddî ibadetler gibi hacda helâl paranın kullanılması haccın sahih olması noktasından ehemmiyet kesbeder. Hacca giden veya gitmeye niyetlenen bir kişi ne kendini, ne de ailesini, akrabalarını ve yakınlarını maddî noktadan bir mağduriyete uğratmamalıdır. Onların Hac Sûresi’nde ihtiyaçlarını temin etmelidir.
Üçüncü bir mesele ise Haccın bütün maddî ve manevî ezvakını, lezzetlerini, faidelerini tatmak ve yapabilmek için; hac ibadeti nedir? Haccın manası nedir? Hacca nasıl ve ne gibi bilgileri elde ederek gidilir? Haccın Allah ve kullar karşısında değeri, kıymeti ve önemi nedir? Bunların hepsinin nefis ve şeytanı susturacak şekilde öğrenilmesi, bilinmesi ve yapılmaya çalışılması gerekmektedir..
Şimdiler de geldiğimiz nokta olan halk arasındaki ve önemli zevatın kullanmaya çalıştığı: “Hacıdır, Hacca gitmiştir, Hacı efendi, Hacı ağabey vb.” sözlerin muhatabı olmak için gitmek yerine, sırf Allah’ın dâvetine icabet ederek ve yine ecrini, sevabını Allah’tan bekleyerek gitmek daha evlâdır, daha güzeldir.
Zaten ibadetlerin neticesi dünyevî olmaktan ziyade uhrevîdir.
Bırakın dünyevî ünvanları o başkalarının olsun, biz Hac ile günahlarımıza bir kere daha tövbe ve istiğfar ederek, temizlenerek dönmeyi ve saadet-i ebediye ve Cennet makamlarını Cenab-ı Hak’tan istemeyi niyaz edelim ve O’nun rızasını tahsil edelim. İnşallah.