(Dünden devam)

Ve saniyen: Bir beşer kendi başına böyle yapması ve muvaffak olması hiçbir cihetle mümkün değildir, belki yüz derece muhaldir. Çünkü birbirine yakın zatlar birbirini taklid edebilirler, bir cinsten olanlar birbirinin suretine girebilirler, mertebece birbirine yakın olanlar, birbirinin makamlarını taklid edebilirler. Muvakkaten, insanları iğfal ederler; fakat daimî iğfal edemezler. Çünkü ehl-i dikkat nazarında alâküllihâl, etvar ve ahvâli içindeki tasannuatlar ve tekellüfatlar sahtekârlığını gösterecek; hilesi devam etmeyecek. Eğer, sahtekârlıkla taklide çalışan, ötekinden gayet uzaksa, meselâ âdi bir adam, İbni Sina gibi bir dâhîyi ilimde taklid etmek istese ve bir çoban bir padişahın vaziyetini takınsa, elbette hiç kimseyi aldatamayacak; belki kendi maskara olacak. Her bir hâli bağıracak ki, “Bu sahtekârdır!” 

İşte –hâşâ, yüz bin defa hâşâ– Kur’ân beşer kelâmı farz edildiği vakit, nasıl bir yıldız böceği bin sene tekellüfsüz hakikî bir yıldız olarak rasat ehline görünsün? Hem bir sinek, bir sene tamamen tavus suretini tasannusuz, temaşa ehline göstersin? Hem sahtekâr, âmî bir nefer, namdar, âlî bir müşirin tavrını takınsın, makamında otursun, çok zaman öyle kalsın, hilesini ihsas etmesin? Hem müfteri, yalancı, itikadsız bir adam, müddet-i ömründe daima en sâdık, en emin, en mutekid bir zatın keyfiyetini ve vaziyetini en müdakkik nazarlara karşı telâşsız göstersin, dâhîlerin nazarında tasannuu saklansın? Bu ise, yüz derece muhaldir; ona hiçbir zîakıl mümkün diyemez. Öyle de; farz etmek dahi, bedihî bir muhali vaki farz etmek gibi bir hezeyandır.

Aynen öyle de, Kur’ân’ı kelâm-ı beşer farz etmek, lâzım gelir ki: Âlem-i İslâmın semasında bilmüşahede pek parlak ve daima envâr-ı hakaikı neşreden bir yıldız-ı hakikat, belki bir şems-i kemâlât telâkki edilen Kitab-ı Mübin’in mahiyeti, hâşâ, bir yıldız böceği hükmünde tasannucu bir beşerin hurafatlı bir düzmesi olsun ve en yakınında olanlar ve dikkatle ona bakanlar, farkında bulunmasın ve onu daima âlî ve menba-ı hakaik bir yıldız bilsin. Bu ise, yüz derece muhal olmakla beraber, sen ey Şeytan, yüz derece şeytaniyette ileri gitsen, buna imkân verdiremezsin, bozulmamış hiçbir aklı kandıramazsın. Yalnız manen pek uzaktan baktırmakla aldatıyorsun; yıldızı, yıldız böceği gibi küçük gösteriyorsun.

 Sözler, s. 214

(Devamı var)

LÛ­GAT­ÇE:

alâküllihâl: İster istemez.

bedihî: Açık, apaçık, belli.

envâr-ı hakaik: Hakikat nurları.

etvar: Hâl ve hareketler, işler.

hezeyan: Saçmalama.

iğfal: Aldatma.

ihsas: Hissettirme.

kelâm-ı beşer: İnsan sözü.

menba-ı hakaik: Hakikatler kaynağı.

muhal: İmkânsız.

muvakkaten: Geçici olarak.

müdakkik: İnceleyen.

şeytaniyet: Şeytanlık.

tasannuat: Yapmacık hareketler.

tekellüfat: Zoraki davranışlar.

zîakıl: Akıl sahibi.