İş ve çalışma hayatında en çok karşılaşılan sorunlardan birisi, yüksek ücretle çalışan işçilerin primlerinin işveren tarafından SGK’ya asgarî ücret düzeyinden yatırılmasıdır.
Fabrikada şirket müdürleri, uzmanlık gerektiren işlerde çalışanlar, mühendisler ve hatta doktorlar gibi birçok kişi, fiilen asgarî ücretin çok üzerinde ücret almalarına rağmen, işveren tarafından bu kişilerin sigorta primleri asgarî ücret olarak gösterilmektedir. Asgarî ücretten yatırılan primler ise, kişinin emekli aylığını ve diğer sosyal güvenlik haklarında (iş kazası geliri, ödenekler vb.) kayıplara yol açmaktadır.
Asgarî ücretten yatırılan sigorta primlerinin gerçek ücret seviyesine dönüştürülmesi, ancak mahkeme kararıyla olabilmektedir. Bu amaçla açılacak dâvâlar, iş mahkemeleri veya iş mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemelerinde görülmektedir.
Asgarî ücretten yatan primlerin, sigorta hizmet cetvelinde ve SGK kayıtlarında gerçek ücret düzeyine çevrilmesini sağlamak amacıyla açılan dâvâların kazanılması için bazı şartlar gereklidir.
Bu tür dâvâlar açıldığında, iş mahkemeleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200. ve 202. maddelerinde yer alan, senetle ispatlama zorunluluğundaki parasal sınırlara göre dâvâyı görmektedir. Yani, iş mahkemelerine dâvâ açan bir kişi, işveren tarafından priminin asgarî ücretten gösterildiğini, ancak kendisine ödenen gerçek ücretin çok daha yüksek olduğunu ileri sürdüğünde, iş mahkemesi, bu kişinin gerçek çalışma ücret rakamı, eğer senetle ispatlama zorunluluğu bulunan parasal sınırın altındaysa, şahitle veya meslek odalarından veya sendikalardan alınacak emsal nitelikli iş ücretine göre, asgarî ücreti gerçek ücrete çıkartma kararı vermektedir. Ancak, senetle ispatlama zorunluluğunun üzerindeki ücret miktarı için iş mahkemeleri, para makbuzları, banka kayıtları ve ticarî defter kayıtları gibi kayıt ve belgelerle ispatlanması durumunda, asgarî ücreti gerçek ücrete çevirme kararı vermektedir.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200. ve 202. maddelerinde de bu düzenlemeler korunarak, senetle ispatlama zorunluluğunda parasal sınır 2.500,00 TL olarak belirlenmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200. ve 202. maddelerinde yer alan, senetle ispatlama zorunluluğundaki parasal sınırlar ise, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004 yılında 40,00 TL, 2005 yılı için 400 TL., 2006 yılı için 430 TL., 2007 yılı için 460 TL., 2008 yılı için 490 TL., 2009 yılı için 540 TL., 2010 yılı için 550,00 TL, 01.01.2011’den itibaren 590,00 TL, 01.10.2011’den itibaren ise 2.500,00 TL’dir.
Buna göre, asgarî ücretten yatan sigorta primlerinin, üstte belirtilen parasal rakamların üstünde olan ücret düzeyinde olduğunun tesbiti iş mahkemelerinde talep edilirse, mahkeme bunun ispatını ancak para makbuzları, banka kayıtları ve ticarî defter kayıtları gibi kayıt ve belgelerle ispatlanmasını zorunlu kılmaktadır. Üstte yer alan parasal sınırların altındaki ücretlere çalıştığını ileri sürerek, iş mahkemelerinde dâvâ açanlar ise, şahit veya benzeri delillerle durumlarını ispat ettikleri takdirde, asgarî ücretten yatan sigorta primlerini daha yüksek ücret seviyesine çıkartabilirler.
Not: Sosyal güvenlikle ilgili karşılaştığınız sorularınızı [email protected] e-posta adresine yazın. Sizin için cevaplayalım.