SORU 1: Bağ-Kur emeklisiyim. Bundan birkaç ay önce, işyerinde çalışırken sağ elim ezildi ve üç parmağım kesildi. Arkadaşlarım iş kazası geçirdiğim için bana ikinci bir aylık bağlanacağını söylüyorlar. Bu konuda doğru olan husus nedir?
Reşit SELVİ / Kütahya
CEVAP 1: İş kazası bakımından iki farklı uygulama vardır. Birisi emekli olmadan iş kazası geçirenlerin tabi oldukları mevzuat, diğeri emekli olduktan sonra iş kazası geçirenlerin tabi oldukları mevzuattır. Eğer, siz emekli olmayıp aktif sigortalılığınız devam ederken iş kazası geçirmiş olsaydınız, tarafınıza iş kazasından dolayı aylık (gelir) bağlanırdı. Ancak, emekli olduktan sonra uğramış olduğunuz iş kazası için, SGK tarafından size herhangi bir gelir bağlanmaz. Eğer sizin yerinize emekli bir işçiniz iş kazası geçirmiş olsaydı, ona emekli aylığıyla birlikte, iş kazası geliri de verilirdi. Emekli işçilere SGK tarafından verilen bu ikinci aylık/gelir imkânı, emekli esnaflara verilmemiştir. Adil bir uygulama değildir.
Şirket ortağı çalıştırdığı işçiden az prim ödeyebilir
SORU 2: Bir limited şirket ortağıyım. Yanımda 20 işçi çalışıyor. Ben, Bağ-Kur (4/b) primlerimi en alt düzeyde ödüyorum. Ancak yanımda çalışan birkaç işçimin maaşı 3000 TL civarındadır. Bu durumda ben işçimden daha az sigorta primi ödemiş oluyorum. Yaptığım bu uygulama doğru mu?
Selman ARPACI / Konya
CEVAP 2: 5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasıyla birlikte, sigortalı aynı zamanda işveren ise çalıştırdığı işçisinden daha az prim ödenemeyeceği şartı getirildi. Ancak, yasada açıkça; “sigortalı aynı zamanda işveren ise” ibaresi bulunmaktadır. Kanunda yer alan bu ibareye göre, şirket ortakları hükmî şahsiyet olduğundan, SGK’da sigortalı olmaları mümkün değildir. Dolayısıyla, çalıştırdığı işçisinden daha az prim ödenmemesi şartı, yalnızca gerçek kişi işverenleri için uygulanmalıdır. Çünkü, gerçek kişi işverenleri SGK’da şahsen sigortalı olabilen kişilerdir. Bu sebeple, siz şirket ortağı olduğunuzdan çalıştırdığınız işçilerden daha az sosyal güvenlik primi ödeyebilirsiniz.
SGK hizmet borçlanmaları bir kereliğine geri alınabilir
SORU 3: Emeklilik tarihimi hesaplatmak için SGK’ya gittim. Askerlik borçlanması yaparsan, hemen emekli olabilirsin dediler. Ben de 5000 TL civarında para deruhte edip, borçlanma yaptım. Borçlanmayı yaptıktan sonra, emekliliğimi yanlış hesapladıklarını ve hemen emekli olamayacağımı söylediler. Buna göre, yatırmış olduğum askerlik borçlanması bedelini geri alabilir miyim?
Mustafa AKINCI / Ankara
CEVAP 3: SGK mevzuatında önceden yatırılan askerlik borçlanmasının geri alınma imkânı yoktu. Ancak, mevzuatta yapılan bir değişiklikle, SGK’ya yapılan bütün hizmet borçlanmaları, bir defaya mahsus olmak üzere SGK’dan geri alınabilmektedir. Hizmet borçlanmaları arasında, askerlik borçlanması, yurtdışı süre borçlanması, vergi borçlanması gibi süreler gösterilebilir. Bu sebeple, siz de SGK’ya dilekçe verin. Yapmış olduğunuz hatalı askerlik borçlanması bedelini SG’den geri alabilirsiniz.
İşsizler 100 gün daha SGK’dan sağlık yardımı alabilir
Sigortalı çalışırken işten çıkan kişiler veya SGK’daki sigortalılığı sona eren kişiler, işten çıkınca hemen sağlık yardımlarından faydalanma imkânları sona ermemektedir. Bu kişilerin, işten çıkış veya sigortalılıklarının sona eriş tarihinden itibaren tam olarak 100 gün daha SGK’nın bedelini ödediği genel sağlık sigortası yardımlarından faydalanma hakları bulunmaktadır.
NOT:
Sorularınız için eposta: [email protected], [email protected]