Gerçekten de, çalışma ve iş hayatına baktığımızda, vergi ve sosyal güvenlik alacaklarından tutun da, telefon ve sair gider belgelerine kadar, devletin her alacağı vatandaş tarafından günü gününe ödenmekte ve takip edilmektedir. Ancak, vatandaş tarafından devlete yapılan ödemeler, sehven veya hatayla yapıldığı kamu görevlileri tarafından tesbit edilse bile, bunların tahsili birkaç hafta, hatta birkaç ayı bulabilmektedir.
İşte, kamu kurum ve kuruluşlarına vatandaşlar tarafından yapılan ödemelerin bu denli zor olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, vatandaşlar tarafından SGK’ya yapılan askerlik borçlanması bedellerinin SGK’dan geri alınabilme imkânı büyük bir önem taşımaktadır.
12.05.2010 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 66'ncı maddesi 11'inci fıkrasında aynen; “sigortalının talebi halinde bir defaya mahsus olmak üzere iade edilir” ibaresi bulunmaktadır. Yönetmelikte yer alan bu hüküm gereği vatandaşlarımızın bir çoğu, askerlik borçlanma bedellerinin yalnızca sigortalının kendisi tarafından SGK’dan istenebileceğini sanmaktadırlar. SGK’ya yapılan askerlik borçlanmalarını hem sigortalılar hem de sigortalılar öldüklerinde hak sahipleri (ölen sigortalının eş, çocuk, ana ve babası gibi yakınları) SGK’dan talep etmeleri halinde geri alabilecektir.
SGK’ya yapılan askerlik borçlanma bedellerinin geri alınabilmesi imkânı, yalnızca 5510 sayılı yasanın 41'inci maddesine göre yapılan askerlik borçlanmalarını kapsadığı için, 1 Ekim 2008’den önce yapılan askerlik borçlanma bedelleri SGK’dan geri alınamamaktadır.
Askerlik borçlanma bedellerinin SGK’dan geri alınabilmesi için, borçlanmanın hatalı yapılmış olmasına gerek yoktur. Hatalı veya doğru yapılmış her türlü askerlik borçlanması SGK’dan geri alınabilir.
Yapılan askerlik borçlanmasının borçlanılan tarihte toplam miktarı ne ise, SGK’dan ancak bu tutarlar geri alınabilmektedir. Örnek olarak, SGK’ya 01.07.2012-31.12.2012 arası askerlik borçlanması yapacaklar için hesaplanmış günlük alt sınır borçlanma tutarı 10.03 TL’dir. 18 ay askerlik yapan bir kişi 540 gün askerlik yapmış sayılır. Buna göre, SGK’ya 01.07.2012-31.12.2012 tarihleri arasında askerlik borçlanması yapan bir kişi, (540X10.03=5416,20 TL) tutarında SGK’ya para yatırması gerekmektedir. Yatırmış olduğu bu tutarı, istediği zaman sigortalının kendisi, sigortalı vefat ettiğinde ise hak sahipleri SGK’dan geri alabilmektedirler. Borçlanma yapılan tarih ile borçlanma bedellerinin SGK’dan geri alınabilmesi için talepte bulunulan zaman aralığı için, herhangi bir yasal faiz işletilmediği gibi veya güncelleme yapılmamaktadır. Yani, askerlik borçlanması için ne kadar para yatırılmışsa, ancak o tutar geri alınabilmektedir.
Askerlik borçlanma tutarlarının SGK’dan geri alınabilmesine imkân tanıyan yönetmelik hükmü ilk olarak 16 Haziran 2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesine rağmen, üstte metnini verdiğimiz SGK’nın 30.06.2011 tarihli ve 13767168 varide numaralı talimat yazısına istinaden, 16.06.2011’den önce 5510 sayılı yasaya göre yapılmış borçlanma tutarları da SGK’dan geri alınabilmektedir.
Örnek olarak; Bay A, 59 yaşındadır. Bay A’nın toplamda 3000 gün SSK (4/a sigortalılığı) hizmeti bulunmaktadır. Bay A’nın 4/a sigortalılık statüsü şartlarında emeklilik için yaşı dolmuş, prim ödeme gün sayısının dolmasını beklemektedir. Bay A, 3600 gün prim ödeme gün sayısı üzerinden emekli olacağı için, 540 gün askerlik hizmetini 10.01.2012’de borçlanmış ve bedeli olan yaklaşık 5109 TL’yi SGK’ya yatırmıştır. Bay A, emekliliğini beklerken 25.02.2012’de ölmüştür.
Bu durumda, Bay A’nın hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanması için gerekli olan sigortalılık şartı Bay A’nın ölüm tarihi itibariyle zaten yerine gelmiş olmaktadır. Bu durumda, hak sahipleri aylık bağlanmadan önce SGK’ya müracaat ettiklerinde, bay A’nın sağlığında yatırmış olduğu askerlik borçlanması bedelinin tamamını geri alabileceklerdir.

Sorularınız için e-posta: [email protected] , [email protected]