Soru 1: Devlet Havayollarında 10 yıldır çalışan bekâr oğlum 25.10.2015 tarihinde vefat etti. Ben ev hanımıyım. Eşim ise, Bağ-Kur emeklisi. SGK’ya oğlum üzerinden ölüm aylığı almak için hem ben hem eşim başvurduk. Ama aylık alma talebimiz kabul edilmedi. Oğlum üzerinden aylık almak için ne yapmalıyız?
Cevap 1: Değerli okur, oğlunuz 10 yıldan beri memur olduğu için, aylık bağlanma şartlarınız eski kanununa göre, yani, eski Emekli Sandığı Kanununa göre belirlenmektedir. Emekli Sandığı Kanununa göre ise, ölen bekâr memurun anne ve babasına ölüm aylığı bağlanma şartı; anne için; dul ve muhtaç olmak, baba için; 65 yaşından küçük ise muhtaç ve aynı zamanda malûl olmak, 65 yaşından büyük ise, yalnızca muhtaç olmak, şeklinde ortaya çıkmaktadır. Eğer yeni kanun olan 5510 sayılı yasaya göre olsa idi, tarafınıza aylık bağlanması gerekirdi. Çünkü, yeni yasaya göre bağlanan aylıklarda, ölen memurun annesinin dul olma şartı yoktur. Yeni yasaya göre bağlanan aylıklarda, 65 yaşından küçük babanın malül olma şartı yoktur. Ayrıca, yeni yasada anne veya babanın tek başına gelirleri, net asgarî ücretten daha düşük ise, muhtaç kabul edilmekte iken, 5434 sayılı yasada anne veya babanın geçimini sağlayacak kadar düşük bir kira geliri olsa bile, muhtaç kabul edilmeyip aylık bağlanmamaktadır.
5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasıyla birlikte, Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı mensupları arasında var olan sosyal güvenlik hakkı farklılıkları büyük ölçüde giderilmiştir. Ancak, sizin örneğinizde olduğu gibi, bazı dezavantajlı durumlar halen devam etmektedir.
Bu sebeple, eski yasaya tabi olan memurların anne ve babaları, 5434 sayılı yasadaki hükümler yüzünden, çocukları üzerinden ölüm aylığı almak hakkından mahrum kalmaktadırlar. Bu sebeple, ölen memurların anne ve babalarının, 5510 sayılı yasa kapsamında aylık bağlanan anne ve babalarla eşit haklara sahip olabilmeleri için; ölen memurun annesinden dul olma şartı kaldırılmalı, ölen memurun 65 yaşından küçük babasından malûl olma şartı kaldırılmalı ve geçimi sağlayacak ufak bir geliri olan anne ve babalar da muhtaç kabul edilmelidir.
Önümüzdeki günlerde, GSS prim borçlarının affa uğraması, emeklilere zam, öğrenci harçlıklarının arttırılması gibi bir çok alanda yeni kanunî düzenlemeler yapılacak. Hükümet yetkililerinden ricamız, binlerce memur anne ve babasının, çocukları üzerinden ölüm aylığı alabilmeleri için, bu konuda düzenleme yapılmasıdır. Böylece, hak mağduru bir çok gariban anne ve baba çocukları üzerinden aylık alarak, acılarını bir nebze de olsa hafifletmiş olacaklardır.
*
Memuriyetten emekli olmak için 53 yaşı dolduracaksınız
Soru 2: 1975 doğumlum. 1993 sigorta başlangıç 30 gün ödenmiş sigortam var. 1 Nisan 1998 memuriyete başladım. Askerlik primi ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? Ahmet ŞEN
Cevap: 2: Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. 1 Eylül 2021’e kadar çalışarak toplam hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 2028’de 53 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
7000 gün prim ödeyip 58 yaşı dolduracaksınız
Soru 3: 16 Ağustos 2007 tarihinde sigorta girişim oldu. O günden beri kesintisiz çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim?
Cevap 3: Emekli olmak için; 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Ara vermeden prim ödemeniz halinde toplam priminizi 7000 güne tamamlayacağınız 26 Ocak 2026 tarihinde, 58 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Not: Sosyal güvenlikle ilgili karşılaştığınız sorularınızı [email protected] e-posta adresine yazın. Sizin için cevaplayalım.