Değerli okurlar, bu haftaki köşe yazımızda, kocası ile anne/babası SSK’lı olan kadınların çift aylık alma hakkını açıklamaya çalışacağız. Sosyal Güvenlik Kurumu, şimdiki uygulamalarına göre, kocası ile anne/babası SSK’lı olan kadınlara çift aylık vermemektedir. Bu aylıklardan yüksek olanını kadına bağlamaktadır.
Ancak, SGK’nın yapmış olduğu bu uygulama, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren bütün hükümleriyle birlikte yürürlüğe giren 5510 sayılı yasaya gören yapılan uygulamadır. Bilindiği üzere, sosyal güvenlik hukukunda, meydana gelen olayların yürürlükte olan yasal kurallara göre çözümlenmesi gerekmektedir. Bu sebeple, ölüm aylığı bağlanırken de, ölen kişilerin öldükleri tarihte yürürlükte ve geçerli olan yasa hükümlerine göre karar vermek gerekmektedir.
Buna göre, 1 Ekim 2008’den önce yürürlükte olan 506 sayılı yasaya göre, baba ve kocadan çift aylık alma imkânı bulunmaktaydı. Bu imkân, 5510 sayılı yasa ile yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla, 5510 sayılı yasanın yürürlük tarihinden önce ölen koca ve baba üzerinden çift aylık alma imkânı halen devam etmektedir.
SGK yetkilileri, her ne kadar 5510 sayılı yasa ile çift aylık alma hakkının ortadan kalktığını belirtse de, 1 Ekim 2008’den önce ölen SSK’lılar için halen yargı kararıyla bu imkân devam etmektedir.
Bu durumda, yapılması gereken şudur: Kocası ve babası SSK’lı olup da ikisi de, 1 Ekim 2008’den önce vefat etmiş kadınlar, iş mahkemelerine başvurup kocaları ve babaları üzerinden çift aylık alabilirler. Elimizde, bununla ilgili onlarca Yargıtay kararı bulunmaktadır.
***
Malûlen değil engelli hakkıyla emekli olabilirsiniz
Soru: Ocak 1964 doğumluyum. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü mezunuyum. 15 Nisan 1982’de sigortalı oldum. 20 gün sigortam var. 1 Kasım 1985’te Bağ-Kur’lu oldum. Toplam 6.636 gün Bağ-Kur primim var. 25 Ekim 2010’dan beri cezaevindeyim. Dosyam halen Yargıtay’da. 1981 yılından 2008 yılına kadar 14 defa ameliyat oldum. 1985 yılından beridir de tek böbrekli olarak yaşamaktayım. Geçirdiğim ağır ameliyatlar dolayısıyla askerliğe elverişli değildir raporu verilerek askere alınmadım. En kısa zamanda emekli olmak istiyorum. Nasıl ve ne zaman emekli olabilirim? Eğer malûlen emekli oluyorsam aylığım yüzde kaç düşer? Askerlik yapmadım, ancak askerlik borçlanması yapabilir miyim? Bağ-Kur’a yaptığım 2.364 TL fazla ödemeyi geri nasıl alabilirim? Emekli olmak için nasıl bir yol izlemeliyim? Engin SEVİNÇ
Cevap: Sorunuzdan sigorta başlangıç tarihiniz itibariyle rahatsızlığınızın mevcut olduğu anlaşılıyor. Sigorta başlangıç tarihinizde rahatsız olduğunuzdan malûlen emekli olamazsınız. Ancak, engelli hakkıyla emekli olmanız mümkün. 18 yıldan fazla sigortalılık süreniz ve 4680 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, en az yüzde 40 rapor almanız halinde emekli olabilirsiniz. Engelli hakkıyla emekli olmanız halinde emekli aylığında düşme olmaz. Askerlik yapmadığınızdan askerlik borçlanması yapamazsınız. Esasında borçlanmaya ihtiyacınız da yok. Bağ-Kur’a yersiz bir ödemeniz varsa, başvuru yaparak geri alabilirsiniz. Ancak fazla prim ödediğinizi düşünerek iade alamazsınız. Emekli olmak için, engelli hakkıyla emekli olma talebi ile sosyal güvenlik kurumuna başvurmanız ve sevk edecekleri hastane sağlık kurulundan en az yüzde 40 oranında işgücü kaybına uğradığınıza dair rapor almanız gerekir.
Not: Her hafta bu köşede olacağız. Sosyal güvenlikle ilgili karşılaştığınız sorularınızı [email protected] e-posta adresine yazın. Sizin için cevaplayalım.