Diğer kutsî kitaplar gibi özet halinde sunmaz. Çünkü son İlâhî mesajdır. İsm-i Azama mazhar olamayanlar veya Allah’ın (cc) Kadir ve Muhyi (İhya edici, diriltici) isimlerini idrak edemeyenler bu hakikatları anlayamamışlardır. Bediüzzaman Said Nursî bu hakikatları, 2 kere 2 dört eder derecesinde 10. Söz’de Haşir Risalesi’nde sunmuştur. Haşr-i azama, büyük dirilişe delil olarak baharı göstermiştir. 

Haşrin varlığına ikinci en büyük delil ise: kâinatta israf, fazlalık yoktur. Her şey mükemmeldir. Bu durum dünyanın öbür yüzü olan ahiretin varlığına en güzel delildir. 

Bunca zahmet, mükemmellikler: Ebedî ahiret yurdu olmazsa, şu fâni dünya hayatı için fazlalıktır. İsraftır. Kur’ân-ı Kerîm, Cenâb-ı Hakk’ın biz kullarından, isteklerini bildirmektedir. Bizlere bir anlamda haşir için çalışmamızı, haşire hazırlanmamızı tavsiye etmektedir. Çünkü Kur’ân-ı Kerîm’in üçte biri haşirdir. Hakikî geleceğimiz, istikbalimiz de ahirettedir.

Kur’ân-ı Kerîm’in hakikatlarının, anlamının; hıfzı, ezberi, daha ziyade lüzumludur. Çünkü Kur’ân-ı Kerîm; insanlara uyarı, Allah’ın birliğini ilân, akıl sahiplerine öğüttür. Bundandır ki, sadece dünyaya takılanlara, ahiretin varlığını da sık sık hatırlatmıştır. Çünki Kur’ân sadece dünyaya değil, ahirete de ışık tutan en yüce mürşiddir, en mukaddes üstaddır. 

Nitekim kutsal kitabımız, İsra Sûresi, 72. Âyette: “Kim bu dünyada Hakk’a karşı körlük ederse, işte o ahirette de kördür ve yolca daha şaşkındır.” buyurulmaktadır.

 Kur’ân kendi kendini tefsir eder. Bazı âyetleri diğerlerini açıklar. Kur’ân 18.000 âlemi bizlere yansıtan yüce bir fermandır. Cenâb-ı Hakk’ın biz kullarına hitabıdır. Kur’ân-ı Kerîm saadet-i ebediyyeden bahseder. Sonsuzluktan ebediyetten bilgi verir. Ebedî hayatı nasıl kazanacağımızı gösterir. Haşre dikkatimizi çeker. Aslında nebatatın ve hayvanatın haşri, baharın icadı; insan haşrinin güzel bir örneğidir. Kur’ân-ı Mucizülbeyan; imanın rükünleri haşre baktığı için, sarsılmaz delilleri bulunduğundan 1/3’inde haşre ve ahirete yer vermiştir. Haşir hakikatını temel taş ve üssül esas yapmıştır.

O halde Kur’ân-ı Kerîm’in Allah kelâmı olduğunu ispat eden bütün deliller, haşir hakikatının gerçekleşeceğine de bir delildir. Çünki Cenâb-ı Hak vaadinden, sözünden dönmez. Haşri getireceğini vaad etmiştir. 

Allah’ın güzel isimleri: Rahim, Adl, Hak, Hafiz, Hakim, Cemil, Rab, Rahman, Rezzak Esma-i Hüsnaları  öldükten sonra dirilmeyi icap ettirir. Dünya hayatından sonra Cennet yahut Cehennemden başka varılacak bir yer yoktur. Hayat hakikatı haşre bakar. Çünkü büyük hayat hakikatı, sadece, fani kısacık şu dünya hayatına bakmaz. Bakarsa israf olur. Halbuki kâinatta israf, fazlalık yoktur. Bazan zalim zulmü ile mazlum uğradığı azapla dünyadan göçmektedir. Demek ki zulüm ve zalim, torpilin olmadığı, gerçek adâletin olduğu, büyük bir mahkemeye bırakılıyor. Dünyevî cezası geciktiriliyor. Tehir ediliyor. Dünyevî cezalar zulmüne yeterli değil. O zulmü ancak ebedî bir Cehennem azabı silebilir. Temizleyebilir.  

Elhasıl: Madem Allah var, elbette ahiret vardır. Meleklere, Peygamberlere ve Kitaplara iman hakikatı da ahirete iman hakikatını dile getirmektedir. Hayrın ve şerrin O’ndan geldiğine inanan, hayır işleyeni Cennetine, şer işleyeni de Cehennemine koyacağını anlar.