HAYAL ŞİDDETLİ BİR HİSTİR 

Hayal kurmadan yapamayız. Ama hayalperest olmamıza da gerek yok! Yarınlarımızı hayal kurarak plânlarız. Bazen olmayacak hayaller kurarız. Çoğu zaman da gücümüz dahilindeki şeyleri plânlarken hayallerimiz zihnimizi süsler.

Hayalini hikmet dairesinde canlı tutan insan, işinde yeni başarılara imza atar.

Hayal şiddetli bir histir. Bediüzzaman hazretleri şiddetli hislerin ahireti kazanmak için verildiğini zikreder. Şiddetli hisleri dünyayı kazanmak için kullanmak, fani ve kırılacak şişelere baki elmas fiyatını vermek demektir.1 Hayal ile dünya işlerimizi planladığımız gibi, ahireti plânlamak ve ahirette saadeti gerçekleştirmek de mümkündür. Kur’ân sonsuz Cennet bağlarını, bahçelerini, nehirlerini hayalimizin önüne seriyor. Ve biz bedenen gitmesek de, hayalen Cennet’e girer ve Cennet’te seyran ederiz. Bu nedenle ömrümüzü Cennet’e göre plânlarız.

Başımızdaki sınırsız hayal, sınırsız Cennet’in habercisidir. Çünkü sınırsız hayal bu dünyada gerçekleşmez. Dünya ona dar gelir. Cennette ise hayal ettiğimiz her şey derhal bize lütfedilir. Mesela kendini hayal gücüyle uçarken hayal ediyorsun ve derhal hayal gücüyle uçuyorsun! Böyle bir diyar! Bu dünyada elimiz ve gücümüz ise bu dünyaya uygun şekilde son derece kısıtlı ve sınırlıdır.

HAYAL HÜKÜM DEĞİLDİR   

Hayal hüküm değildir. Hadiste vardır ki, bir kişi hayalen bir günah işlese, günahkâr olmaz. Çünkü hayal, gerçek değildir. Bu hayalî günahı işlemekten vazgeçen insan ise bir sevap kazanır. Hayalin canlandırdığı bir iyilik için ise insana sevap vardır. Bu iyiliğin gerçekleşmesi halinde de insana bire on’dan yedi yüz katına kadar sevap yazılır.2

Hayalî çağrışımlar istem dışı zihne gelen resimlerdir. Hayali kontrol etme imkânımız pek yoktur. Hayalde kalan iyilikte, bir derece hakikatin hükmü vardır. Bu nedenle mevcut sayılır ve sevaba neden olur. Mesela aynada güneşi görsek hem sıcaklığını, hem ışığını alırız.

Hayalimize düşen kötülük ise bize zarar vermez, bilerek takip etmedikçe kalbimizi kirletmez, bize mesuliyet getirmez. Dolayısıyla günah da kazandırmaz. Çünkü kötülükte aslın hükmü suretine geçmez. Mesela aynada pis bir şey görsek bu bizi kirletmez. Bu necis değildir. Keza yılanın aynadaki görüntüsü ısırmaz.3

Hayalimiz de hayatımızın aynası gibidir. İyilik hayalleri kalbe iyi gelir. Kötülük hayalleri ise ciddiye almadıkça kalbe zarar vermez.

SINIRSIZ HAYAL NEYE İŞARETTİR?

Bediüzzaman diyor ki: “İnsanın… Emelleri, arzuları ve elemleri ve belaları ise; dairesi, gözü, hayali nereye yetişirse ve gidinceye kadar geniştir.”  Albert Einstein de, “Mantık sizi A noktasından B noktasına götürür. Hayal ise her yere…” der.

Önce hayal ediyoruz, sonra istiyoruz, dua ediyoruz. Hayalimiz duamızdan önce gelir. Mimar Sinan, Süleymaniye Camiinden önce bunu hayalinde kurmuştur. Fatih Sultan Mehmet gemileri karadan yürütmeyi hayal etmiş ve başarmıştır! Sekiz yüz yıllık Endülüs İslam Devleti ve fen ve felsefe olarak Endülüs okullarından beslenen Avrupa, koca bir medeniyeti cesur komutan Tarık bin Ziyad’ın hayal kurup askerleri Cebel-i Tarık boğazından geçirmesine ve gemileri yakmasına borçludur. Şanlı Osmanlı Devleti, Osman Gazi’nin düşüdür ve hayalidir.

Olumsuz beklentilerimiz ve hayallerimiz bizi olumsuz neticelere; olumlu beklentilerimiz ve hayallerimiz ise bizi olumlu neticelere götürür. Hayallerimiz bizim kimliğimizdir ve aslında duamızdır. Hayal bize güç, enerji ve hız verir. Gerçeğe uygun hayaller, duamızın özüdür ve Allah’ın duamızı kabulden önce dimağımıza gönderdiği ilhamlardır.

Hayal edelim ve başaralım. Çünkü Allah yapacağımız işin önce hayalini, sonra gerçeğini gönderir.

Dipnotlar:

1 -Mektubat, s. 33. 2- Buhârî, Rikâk 31; Müslim, Îmân 207, 259. Ayrıca bk. Buhârî, Tevhîd 35; Tirmizî, Tefsîru sûre (6),10. 3 -Mektubat, 11. Mektup.