Böyle demedik. O yazıda bu anlama gelecek herhangi bir ifade de yok. Ama bu yorumları yapanların iyi niyetli olduklarını varsayarak bu itirazlarla ortaya çıkan yanlış anlamalarını bazı ek açıklamalarla tashih etmemiz lâzım. 

Şöyle: Menhus 15 Temmuz hadisesi ile ortaya çıkan cuntacı ekibin bu kalkışma hareketinin cezalandırılması gerektiği konusunda hemfikir olmayan her halde yoktur. Hiçbir gerekçe bu kalkışmayı meşrû (hukuka uygun) göremez ve gösteremez.

(Bazı aydınlar, bu günlerde değil, ilerleyen yıllarda; “Bu cuntacılara ne oldu da bu işe kalkıştılar? Hangi olaylar ya da kişiler ne bahaneyle ya da ne gerekçeyle onları tahrik etti?” sorularının cevabını arayıp bulmaya çalışacaklar. Bu ayrı mesele. Ama “tahrik var” deseler bile “o halde suçları yok” diyebilecek değillerdir.)

Darbecilerle ilgili basit bir tasnif yapalım:

Birinci suçlu grubu: Darbeyi planlayan ve komuta edenler. Sayılarını henüz bilemiyoruz, ama her halde yüz kişiyi geçmez.

İkinci suçlu grubu: Darbeyi icra edenler. Bu milletin tankını, uçağını millete ve devletin kurumlarına bomba yağdırmak için kullananlar ve onların yardımcı ve yardakçıları. Bunların sayılarını da henüz bilemiyoruz, ama galiba bunlar da beş yüz kişiyi geçmez.

Üçüncü suçlu grubu: Darbe yapılacağından önceden haberdar olup darbenin başarılı olmasını isteyen ve darbe başarılacak olursa bu yeni devlet durumundan pozisyon kapmayı bekleyenler. Bunların da sayılarını yani kimler olduklarını elbette tam bilemeyeceğiz, ama işin niteliği gereği bu gruptakilerin sayısının da üç bin kişi olduğunu varsayabiliriz.

Böylece çeşitli ağırlıklarda ve basamaklarda suçluluğu kesin olan üç bin altı yüz kişinin darbecilik suçundan cezalandırılacağını varsayabiliriz. (Bu rakamların yarısı da olabilir iki katı da. Tahminlerimizde isabet edip edemediğimiz çok da önemli değil).

Bu gruplara şöyle dördüncü bir halka ekleyebilir miyiz?

İlk üç grubun bir darbe hazırlığı içinde olduğunu az çok hisseden ve nasıl icra edileceğini bilmedikleri ve fikren ve fiilen içinde de yer almadıkları bir muhtemel darbeyi, “umarım başarırlar, başarırlarsa iyi olur” diyerek hoş görenler.

Bu grubun bu yanlış hoşgörüsüne ve haksız beklentisine; “ayıp”, “hata”, “günah”, “yanlış” gibi sıfatlar yükleyebiliriz. Ama kanunda böyle bir suç tipi yok. Kanunsuz suç olamayacağına göre, Ceza Hukuku normları açısından bu kişilere suçlu diyemeyiz.

Zaten, ülkemizde, düşünen insanların zihninde; “iyi darbe kötü darbe”, “gerekli darbe gereksiz darbe”, “sizin darbe bizim darbe” gibi ayrımların yaygın olarak bulunduğunu varsaydığımızda bu suç isnadı ve iddiası oldukça ütopik olacaktır.

Ancak bir de şu var: Darbe teşebbüsünün, salt askerî bir cunta tarafından değil de, sivil ayağı da olan bir örgüt tarafından planlanıp icra edildiğini ve bunun da ispat edildiğini varsayalım.

İşte bu halde, bu sivil görünümlü örgütün içinde yer alan ve yapılacak bir darbeyi “örgütün genel hedefi ya da aracı olarak bilen (ya da öngören)” üyeleri, “darbeci örgüt üyeliği” suçundan cezalandırılabilirler.

İşte bu gruptakiler için, önceki yazımızda da söylediğimiz üzere, “suç örgütü üyeliği” kastının da savcılarca ispatı gerekir.