Risaletü’n-Nur sair âlimlerin eserleri gibi, yalnız aklın ayağı ve nazarıyla ders vermez ve evliya misilli yalnız kalbin keşif ve zevkiyle hareket etmiyor.
Belki akıl ve kalbin ittihat ve imtizacı/birleşerek kaynaşması ve ruh ve sair lâtifelerin yardımı ayağıyla hareket ederek evc-i âlâya uçar. Taarruz eden felsefenin değil ayağı, belki gözü yetişmediği yerlere çıkar, hakaik-i imaniyeyi kör gözüne de gösterir.
Risâle-i Nur, sadece iddiâ etmiyor; aklî, mantıkî, ilmî, vicdânî deliller ile ispat ve izah ediyor. Kur’ân’ın bir mânevî mu’cizesi olarak imânın esesatını kurtarıyor. Mevcut imândan istifâde cihetine değil, belki çok deliller ve parlak bürhanlar ile imânın isbatına ve tahkikine, muhafazasına ve şübehattan kurtarmasına hizmet ediyor.6
Risale-i Nur, saf imânı öğretir. İmân esaslarını bir bir ele alır. Her mevzuu en ince detaylarına kadar ele alır, sağlam bir altyapı oluşturur; şüphe ve vesveseleri yok eder.
İman ve ibâdetleri, ardından içtimâî, ahlâkî, siyasî meseleleri Kur’ân ve Sünnet açısından ele alarak ispat ve izah eder; “Kim ve niçin?” sorularına tatminkâr cevaplar verir. Kur’ânî metodu takip ederek kâinatın, tabiatın ahengine dikkat çekerek; kâinatın, insanın ne olduğunu, aralarındaki münâsebetleri öğretir.
Risâle-i Nur, İslâmın yüzü aşkın sırrını çözer ve halleder.
Kelâmı tasavvuflaştırır, tasavvufu kelâmlaştırır. Hayatın mânâsını açıklar. Başta insanı, bütün veçheleriyle, Kur’ânî perspektiften ele alır. Problemleri çözer, hastalıkları teşhis, yaralarını tedavi eder. Ruhlar âleminden başlayıp, ebed âlemine doğru olan uzun seferin sebebini açıklıyor. Aklı iknâ, kalbi tatmin eder, vicdânı rahatlatır.
En muğlak/kapalı felsefî konuları berraklaştırır. “Kimiz, nereden geliyoruz, bizi kim gönderdi, niçin gönderdi, nereye gidiyoruz?” şeklindeki hayatî sorularımızı cevaplandırarak geleceğin endişelerinden halâs ederek moral gücümüzü yükseltir. Her taraftan beynimize üşüşen sayısız sorularımızı ikna ve ispat metodunu kullanarak cevaplandırır. Felsefenin ve “izm”lerin ileri iddialarını ve tahripkâr soru ve değerlendirmelerini nazara vermeden, onları cevaplandırır.
Risale-i Nur, öncelikle bütün İslâmî mefhumları/kavramları, Kur’ânî bir dil ile ele alır ve yerli yerine oturtur.
İmân ve İslâm şartlarını hakikatlerini kesin delillerle ispat ederek bizi şüphe ve vesveselerden arındırır. Ruh, duygu (kalb, zihin) ve beden yapımızın imân ve İslâm şartlarına göre dizayn edildiğini; rahat, huzûr ve gerçek mutluluğun bunlara bağlı olduğunu iki kere iki dört eder derecesinde kesin belgelerle ispat eder.