Onlara sorumuz şu: “Dünya çapında âlim, müçtehid ve müceddidleri bırakıp sizin peşinize mi takılalım?” deyip, “Ulemâü’s-sû’ hakkında bir tehdid-i azîm var.”2 rivayeti hatırlatalım. 

Anlatmak istemediğiniz şu: Kur’ân ve Rasulullah (asm) rahmeten lilalemindirler. “Kur’ân, bütün tabakata, bütün a’sârda, kâffe-i ahvâlde şâmil bir hitab-ı ezelîdir.”3 Kur’ân’ın en büyük mu’cizelik yönlerinden birisi de cihanşumüllüğüdür.

İnsanlar aynı tornadan çıkmış, aynı şartlarda yaşayan tek tip varlıklar değildir. Herkesin hayat şartları, imkânları farklıdır. İşte “gidilen yol” anlamında olan mezhep, Kur’ân’ı ve onun en büyük, en geniş tefsiri olan hadisi, Sünnet-i Seniyyeyi, yani, İslâmiyeti bulunduğu bölge, coğrafya, imkân ve şartlara göre yaşama biçimidir. Mezhep sosyal hayatın tabii bir sonucudur. Meselâ Kur’an mealen ferman eder: "Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin..."4“Sonra kirlerinden arınsınlar, adaklarını yerine getirsinler ve kadîm olan Beyt'i, Kâbe'yi tavaf etsinler.5 “Allah uğrunda hakkıyla cihad edin.”6 Bu ve benzeri emirler veyaı nehiyler ne zaman, hangi ölçülerde ve nasıl yerine getirileceğine dair açıklamalar yoktur. Şu halde Müslümanlar yegane müracaat kaynağı Kur’ân ve hadis (Sünnet-i Seniyyedir). 

Kur’an’da meâlen peygamberler örnek alınması gerektiği vurgulanır: "Allah'ı ve âhiret gününü ümid eden ve Allah'ı çokça anan kimseler için, Resûlullah'ta üsve-i hasene/güzel bir örnek vardır."7 “Peygamber size şahit ve örnek olsun, siz de insanlara şahit ve örnek olasınız.8 “Allah, sizi hem daha önce hem de bu Kur'an'da Müslüman diye isimlendirdi ki, Peygamber size şahit ve örnek olsun, siz de insanlara şahit ve örnek olasınız.”9 

Demek muallimsiz, peygambersiz Kur’an’ı anlamak mümkün değildir!..

Dipnotlar: 

1-Sözler, Enst./inter., s. 447.; 

2-Mektûbât, s. 413.; 3-Sünûhat, s. 20.; 

4-Bakara Suresi, 110.; 5-Hac Suresi 29.; 

6-Hac Suresi 78.; 7-Ahzab Suresi, 21.; 

8-Hac Suresi 78. 9-Hac Suresi 78.;