Bugün bile gizliliğini ve büyük ölçüde bilinmezliğini koruyan Teşkilât-ı Mahsusa ile ilgili akademik çalışma olarak kabul edilen tek kaynak Amerikalı akademisyen Philip H. Stoddard’a aittir.
Kimi araştırmacılara göre, CIA’nın örgütsel yapılanmasına da kaynaklık yaptığı belirtilen Teşkilât-ı Mahsusa üzerine, Stoddard, 1960’lı yılların başında bir araştırma yapmıştır.
“Demokrat Parti’nin ülkeye getirdiği demokrasi ve hürriyet havası, devlet ile halk arasındaki gerilimi oldukça azaltmış. CHP döneminin Dışişleri Bakanı Hasan Saka’nın öncülüğünde başlayan Türk- Amerikan ilişkileri ‘Marshall Yardımı’ ile biraz daha rayına oturmuş gibi gözüküyor… Türkiye’nin yeniden yapılandığı bu yıllarda esrarengiz bir Amerikalı, Ford Foundation’ın desteğiyle Washingon -Ankara-İstanbul ve Washington-Mısır arasında mekik dokuyor, Türkiye ve Mısır’da eski bir gizli örgütün üyeleri ile sık sık görüşmeler yapıyordu. Yerli araştırmacılara kapalı tutulan bazı gizli kapılar Türk- Amerikan ilişkilerinin yüzü suyu hürmetine bu kişiye ardına kadar açılıyordu.’’1
Araştırmacı Philip Stoddard’ın tesbitlerine göre, bu teşkilâtın önde gelen isimleri; “Eşref Kuşcubaşı, Aziz el Mısrî, Zübeyde Şaplı, Ahmed Salih Harb, Hilmi Musallimi, Satvet Lütfi Tozan ve Hamza Osman Erkan’’dır. 2
Philip Stoddard’ın bizim için en önemli özelliği yaptığı bu doktora çalışmasının 1911-1918 yıllarını kapsamasıdır. Zira; bir sonraki yazımızda Bediüzzaman’ın 1911-1918 yılları arasındaki biyografisini nazarlarınıza sunacağız.
“Esrarengiz Amerikalı Stoddard, elde ettiği önemli bilgileri, 11 Mayıs 1963‘te Princeton Üniversitesinde doktora tezi olarak sundu. Çalışmada 1911-1918 yılları arasında Osmanlı Hükümetleri ile Arapların münasebetlerini inceliyor, Teşkilât-ı Mahsusa’nın Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki faaliyetleri araştırılıyordu.’’ 3
Sahasında tek olma özelliği taşıyan ve bütün araştırmacıların kaynak olarak gösterdiği Philip Stoddard’ın Teşkilât-ı Mahsusa üzerine yaptığı en kapsamlı doktora tezinde geçen bir çok ismin arasında, Bediüzzaman ismine rastlanmamaktadır.
“Harbiye Nazırı Enver Paşa’ya bağlı olarak 1913 yılında kurulan Teşkilât-ı Mahsusa’nın daire başkanı Süleyman Askeri Bey idi. Dr. Philip H. Stoddard’a göre 1916 yılında personel sayısı 30 bin kişiye ulaşan örgüt ajanlarının büyük bir kısmı, uzmanlardan oluşmaktaydı.’’ 4
“Teşkilât-ı Mahsusa’nın kuruluş tarihi tam olarak saptanamamıştır. Teşkilât-ı Mahsusa’ya isim veren kişi Miralay Rasim Bey olmuştur. Söz konusu örgütte Eşref Kuşcubaşı, Salim Sami, Çerkez Reşit ve Hüsrev Sami’de bulunmuşlardır.’’ 5
Teşkilât-ı Mahsusa’’ İttihat Terakki’nin Batı Trakya’ya ilişkin kararlarını uygulamakla görevli bir örgütün büyüyüp gelişmesiyle meydana gelmiştir.’’ 6
Biz de projektörümüzü Balkan Savaşları dönemine ve Batı Trakya’da Bulgar işgali dönemine çevirerek Teşkilât-ı Mahsusa’nın Batı Trakya kadrolarına bir bakalım:
“Batı Trakya’da Bulgar işgaline karşı Mücadele eden Teşkilât-ı Mahsusa kadrosu şöyle oluşmaktadır:
Kuşcubaşı Eşref (Sencer), Binbaşı Süleyman Askeri, Yüzbaşılar; Kısıklı Cemil, İlyas Seçkin, Fahri, Akalı Kasım, Beşiktaşlı Ekrem, İhsan Eryavuz, Çolak İbrahim, Kısıklı Ali Rıza, Hilmi, Üsteğmenler; Manastırlı Halim, Fuat Balkan, Şehreminli Sadık, Ömer Lütfü Suman,Teğmenler; Beykozlu Reşat, Nişantaşlı Sıtkı, Filibeli Halim Cevat, Beykozlu Hasan,Tahsin, Refik, Besim, SİVİL İSTİHBARATÇILAR; Manastırlı Hüsrev Sami, Hacı Sami (Kuşcubaşı Eşref’in kardeşi), Çerkes Reşid (Çerkes Ethem’in kardeşi), Çakır Efe, Sabancı Hakkı, Tatar Hasan, Karakaş İbrahim, Silâhcı Hüseyin, Karagümrüklü Etem Nuri, Cihangiroğlu İbrahim, Giritli İsmail Kaptan, Mamaka Mustafa Kaptan.’’ 7
Görüldüğü gibi, Balkanlar ve Batı Trakya ajandasında da Teşkilât-ı Mahsusa kadrolarında Bediüzzaman’ın ismine rastlanmamaktadır.
“Teşkilât-ı Mahsusa hakkında bil(ebil)diklerimiz pek az, neredeyse birazcıktır.’’ 8 diyen araştırmacı akademisyen, kaynak olarak yine Philip H. Stoddard’ı işaret etmektedir.
“Teşkilât-ı Mahsusa’yı Enver Paşa kurmuştur.’’ 9 “Bilhassa panİslâmist ve panTürkist aydınların yardımıyla amaçlanan hedeflere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ali Başhamba, Yusuf Şetvan, Köprülüzade Fuad, Abdülaziz Çaviş, Şeyh Salih, Mehmed Âkif (Ersoy), Hoca Abdürreşid İbrahim, Cafer Seyit, Hüseyinzade Ali, Akçuroğlu Yusuf bunların başlıcalarıdır.’’ 10
Bu akademik çalışmaların hiçbir yerinde Bediüzzaman Said Nursî veya Bediüzzaman Said Kürdî adına rastlanmamaktadır.
Bir sonraki yazımızda, aynı konuya devam etmek temennisiyle...
Dipnotlar:
1- Tibet İnal. Tarih Okulu Dergisi. Haziran-2015. Yıl.8. sayı: xxıı. Pihilip H. Stoddard, Teşkilât-ı Mahsusa, İstanbul: Arma yay. Cev: Tansel Demirel. 2- age. 3- age. 4- Gönül Güneş. Teşkilât-ı Mahsusa ve Birinci Dünya Savaşı Yıllarındaki Faaliyetleri. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri İnkılâp Tarihi Enstitüsü. Ankara-Türkiye. 5- age. 6- age. 7- Araştırmacı Yazar Ahmet Aydınlı. Teşkilât-ı Mahsusa ve Batı Trakya. Batı Trakya Online/ Batı Trakya Haber Ajansı. 8- Cemil Koçak. Ey tarihçi belgen kadar konuş! Belgesel bir Teşkilât-ı Mahsusa öyküsü. Sabancı Üniversitesi. Sanat ve Sosyal Bilimler fakültesi. 9- Mustafa Bakıroğlu.Teşkilât-ı Mahsusa yahut Umur u Şarkiye Dairesi. Dinamik Akademi, Düzenleme: A. Suna Subaşı. Baskı, Özbaran ofset, Ankara-2011, s. 48. 10- age, s. 22.