Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarını bağlayıcı olarak kabul eden Roma Tüzüğü’nü onaylamasına giden süreci değerlendirmek gerekli. Paşinyan’ın tüzüğü onaylaması halinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında tutuklama kararı çıkartılabilecek. Kısacası, Ermenistan topraklarına ayak bastığında tutuklanacak.

Ermenistan hükümeti Roma Tüzüğü’nü parlamentoya gönderdi ve şöyle ifade etti; Paşinyan ise “Roma Tüzüğünü, Hükümetimiz ve milletvekillerimizin desteğiyle onaylayacaktır. Bu da Ermenistan-Rus ilişkileriyle bağlantılı değil, Ermenistan’ın güvenliğiyle ilgilidir.” dedi. Sonuç olarak tüzük Parlamento da onaylandı ve şimdi süreç nasıl işleyecek, bekliyoruz.

Bu tasarı Ermenistan meclisine Ekim 1999’da sevk edildi ve o zamandan beri bekletiliyordu. Çünkü Ermenistan-Rusya ilişkileri üst düzeyde idi. Rusya ile ilişkilerde Demokles’in kılıcı tarzı diplomatik bir koz olarak kullanılıyordu. Karabağ toprakları için yapılan 44 gün süren ilk savaşta, Türkiye’nin teçhizat ve mühimmat yardımı ile (İHA, SİHA ve Dronlar) Azeriler topraklarına kavuşmuştu. 

Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan devlet başkanlarını karşısına alarak ateşkes sağlamış ve Karabağ’ın büyük bir kısmı Azeri yönetimine geçmişti. Bunu hazmedemeyen Ermenistan, kendisine bu savaşta destek vermeyen Rusya’ya karşı kinlenmişti. Karabağ topraklarındaki ayrılıkçı Ermeni teröristler, geçici ayrılıkçı bir devlet kurarak, Azerbaycan toprakları üzerinde hak iddia etme ve masum sivilleri öldürmeye başlamışlardı. Bu saldırılar sonrası Azeri sivillerde kayıplar olmaya başlamıştı. Azerbaycan ordusunun mevzilerine karşı, siper kazma, istihkam faaliyetleri ve sabotaj girişimleri gibi bir dizi provokasyonlarda bulundular. Bununla da kalmayan ayrılıkçılar, arazilere mayın döşemeye devam ettiler. 

Bu gelişmeler üzerine 26 Eylül 2023’de Azerbaycan, bu topraklar üzerinde faaliyet gösteren ayrılıkçı Ermeni gruplara karşı Antiterör Harekatı’nı başlattı. Burada en önemli gelişme ise, Putin’e karşı Roma hukuku anlaşmasına imza koyan Paşinyan’ın tutumu oldu. Rusya bu tavır sonrası beklediği desteği Ermenistan’a vermedi. Günlerce sürmesi beklenen antiterör uygulaması 24 saatte neticelendi. Ayrılıkçı Ermeni gruplar teslim oldular. Ağır silahlarını ve mevzilerini bırakarak Ermenistan’a doğru dönmeye başladılar. Göç sonucu 65 bin Ermeni vatandaşı geri döndü. 

Putin’in sessiz kalması, Paşinyan’ın beklemediği bir durumdu. Rusya ve İran’dan beklediği desteği alamayan Paşinyan, diplomasi tarihine geçecek yanlış bir adım atmış oldu. Putin’i Ermeni topraklarında tutuklama kararından sonra, Rusya’dan yardım beklemesi büyük bir diplomatik hata olmuştu. 

Bu gelişmeler sonrası Erivan’da Paşinyan’ın istifasını isteyen ciddi bir halk ayaklanması başladı. Savaşın kazananı Azerbaycan olmuştu. Ayrıca Zengizur koridorunun güvenli şekilde açılması ile hem Azerbaycan hem Nahçıvan hem de Türkiye yeni bir koridor kazandı. Tabi İran’ı da unutmamak gerekli. Azerbaycan, antiterör operasyonunda 192 askerini şehit verirken, istediğini almış oldu. Bu gelişmeler olurken, İsrail-Hamas arasındaki savaş başladı ve Dünya buraya kilitlenmiş durumda. Sorunlar adeta dolapta duruyor. Ama Kafkaslarda da hareketlilik var, zamanı bekliyorlar.