3 Temmuz 2020 günü Adapazarı’nda bir havaî fişek fabrikasında çıkan patlamada 7 kişi vefat etmiş ve 126 kişi de yaralanmıştı.
Kalan mühimmatın imhası sırasında da üç asker şehit oldu ve 12 kişi de yaralandı.
Tepki olarak İzmir, İstanbul gibi bazı belediyeler bundan sonra kutlamalarda artık havaî fişek kullanmayacaklarını açıkladılar. 22 Kasım 2012’de havaî fişekle ilgili yayınlanan yazıyı tekrar etmek istiyorum.
Havaî fişeklerin verdiği zararlarla ilgili olarak Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hikmet Rende şunları söylemektedir: “Havaî fişek türlerinin yapımında fare zehrinde bulunan baryumun da kullanıldığını nitrat ve odun karışımıyla yaydığı kimyasal içerikli tozların kanserojen etkisi bulunmaktadır. Kanserojen etkisi bulunan kimyasal içerikli tozların insan sağlığına zarar verdiğini, işitme kaybı, gürültü ve hava kirliliği meydana getirmesi nedeniyle kültürel ve tarihî eserlere zarar verdiği gibi, daha pek çok olumsuzları meydana getirmektedir. Havaî fişeklerden ince tozlar diğer tozlara benzemez. Bu tozların etkisi yeterince bilinmemekle beraber solunum yoluyla alınması durumunda, astım veya bronşite neden olabilmektedir.” (Habertürk, 28/09/2012)
Biyoçeşitlilik uzmanı Mustafa Durmuş da “Caretta carettalar kuluçka döneminde denize doğru yürümek için kendilerini ay ışığına göre ayarlarlar. Havaî fişeklerin çıkardığı aşırı güçlü ışıklar kaplumbağaları yanıltabiliyor. Kuşlarda da aynı sorun geçerli. Fişeklerin ışıklarından dolayı göç sırasında yönlerini şaşırıp ters yöne doğru uçabiliyorlar. Havaî fişek senelerdir tuhaf bir eğlence, sona ermesi gerekiyor” diyor.
Hacettepe Üniversitesi Kuş Araştırmaları Bölümünden Levent Turan, “Kuşların ölümleri nadir görülse de kuşları sakat bırakma olasılığı çok yüksek. Özellikle İstanbul’da geç saatlere kadar süren havaî fişek gösterileri kuşları olumsuz etkiliyor. Kuluçkadaki kuşlar sesten korkarak yuvalarını bırakarak kaçıyorlar.” (Vatan g, 30 Ekim 2012)
12/6/2012 tarihli Türkiye Tabiatını Koruma Derneği sitesinden de bu konu ile ilgili bir iki aktarma yapacağım: ”Havaî fişekler potasyum, nitnat, potasyum klorat, potasyum perklorat, mangal kömürü, sülfür, sodyum okzalat, aliminyüm, demir tozları vb. gibi kimyasallar içerir. Havaî fişek kullanımıyla çevre kirliliğine yol açan sülfür dioksit, karbondioksit, karbonmonoksit, asılı partiküller gibi maddeler serbest kalır. Bu maddeler ise, ciddî sağlık riskleri ortaya çıkarmaktadır. Havaî fişek partikülleri ve içerdikleri elementleriyle organik bileşikler insan sağlığı için önemli tehditler oluşturmaktadır.
Bununla birlikte renkli havaî fişeklerin kullanılması güçlü ve zararlı oksitlenme ajanı olan ozonu yer seviyesinde getirebilir. Bu ise insan sağlığını yüksek risk altına sokacaktır.”
Evet insan sağlığı için bu kadar zararlı olan bir uygulama niçin devam ettirilir? Hem de bu kadar masraf yaparak insanların sağlığıyla niçin oynanır? Yukarıda görüşlerini naklettiğim bilim insanları niçin dinlenilmez?
Evet çevreye hayvan varlığına insanlara böylesine zararlı bir uygulamadan artık vazgeçilmesini bekliyoruz.