Bir ülkenin gelişmişlik göstergesi eğitim, sağlık, teknoloji, ekonomi, hukukun üstünlüğü, hayat kalitesi, basın özgürlüğü, huzur ve güvenlik, şeffaflık, yolsuzluk, adalet gibi kriterler göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Buna göre durumumuz nedir? Kıskanılacak ve imrenilecek bir durumdamıyız bir bakalım.

Eğitim 

Gelişmişlik konusunda en önemli kriter eğitimdir. Bugün gelişmiş ülkelerin çoğunda eğitim ile alâkalı meseleler büyük ölçüde çözüldüğü görülmektedir. 

OECD raporlarına göre eğitimde Finlandiya birinci sırada yer alırken onu Danimarka, Polonya ve Avustralya takip etmektedir. Türkiye sondan dördüncü sıradadır. Her ne kadar bir dönem Fatih Projesi ile bir atılım gerçekleştirilmeye çalışılmış olsa da başarılı olunamamıştır. Kahn Academy’nin kurucusu Selman Kahn “Dünya Okulu“ isimli kitabında “Teknolojiyi değiştirip öğrenme yöntemini aynı tutarsanız, kötü uygulamaya iyi para harcıyorsunuz demektir” diyerek özetler bu çalışmayı.

72 ülke ve 540 bin öğrenci arasında yapılan PISA (Uluslar arası eğitim değerlendirme testi) sonuçlarına göre Türkiye 50. sırada yer almaktadır. Bilim, matematik ve okumada ise Türkiye OECD ortalamasının altındadır. 

Dünya gündemi ve istatistiklerini takip eden ‘The Spectator İndex’in 2017 yılı eğitimde kalite sıralamasına göre, İsveç, Singapur, Finlandiya ilk üç sırada yer alırken; bu ülkeleri ABD, Almanya, İngiltere ve Avustralya takip eder. Türkiye bu sıralamada 101. sıradadır. Kısacası dünyadaki eğitim sıralamamız pek de parlak değil.

PISA direktörü Andresas Schleicher, eğitim konusunda durumumuzu, Türk eğitim sisteminin dünyaya uyum sağlayamadığını belirterek, ”öğrettikleriniz gereksiz” diyerek özetler. 

Teknoloji

Teknolojik açıdan gelişmiş ülkeler arasında maalesef yer alamamaktayız. Teknolojiye sahip olmak ve kullanmak başka, teknolojiyi üretip ihraç etmek başka bir şeydir. Bu sebeple dünyanın en iyi ve en son teknolojik imkânlara sahip olmak demek, teknoloji alanında çok başarılı olduğumuz anlamına gelmez. 

Bugün kullanılan teknolojinin birçoğu ABD, Japonya veya Almanya menşelidir. Bunları Güney Kore, Rusya, Çin ve İngiltere vs. gibi ülkeler takip etmektedir. Dünyaya “bu da Türk teknolojisidir“ diyebileceğimiz ve uluslar arası alanda söz sahibi olacağımız ve dünyayı etkileyebilecek teknolojik bir markamız veya ürünümüz yok maalesef. 

Hukuk ve adalet

Bilhassa hukuk alanında pek iyi olduğumuz söylenemez. Özellikle OHAL döneminde vicdanları yaralayan hukuk ihlâlleri ve gerçek manada adaletin tecelli etmemesi dolayısıyla, uluslar arası alanda, daha da gerilere düştük. 

Dünya Adalet Projesi (JWP) tarafından, ülkelerin hukuk sistemlerini değerlendirmek maksadıyla hazırlanan “hukukun üstünlüğü 2017“ raporuna göre, Türkiye 113 ülke arasında 101. sırada yer almıştır. Bir önceki yıl Türkiye 99. sıradaydı. Yani Türkiye hukukun üstünlüğü konusunda sıralamada sondan 12. oldu. Maalesef hak, hukuk ve adalet konusunda pek parlak bir sicile sahip değiliz.

Gelişmişlik, refah seviyesi ve gayri safi millî hasıla

Dünyanın en gelişmiş 28 ülkesi arasında Türkiye 20. sırada ye almaktadır. Ancak Amerikan haber değerlendirme ve analiz kuruluşu “U.S. News & World And Report”un araştırmalarına göre, yaşama kalitesi ve refah seviyesi en yüksek olan ülkelerin başında, Yeni Zelanda, Norveç, Finlandiya, İsviçre, Kanada, Avustralya, Hollanda, İsveç, İngiltere, Almanya, Avusturya, ABD vs. gelir. Türkiye bu sıralamada 78. sırada yer almaktadır. 

Gayri safi millî hasıla istatistiklerinde genellikle petrol zengini ülkeler ilk sıralarda yer alırken Türkiye 189 ülke arasında 63. sıradadır. Kişi başına düşen millî gelir her yıl ülkelerin ekonomik performanslarına göre değişiklik arz edebiliyor. Türkiye her ne kadar, yapmış olduğu ekonomik hamlelerle zaman zaman bazı gelişmeler göstermiş olsa da hiçbir zaman dünya ölçeğinde istenilen düzeyde yer alamamıştır.