Bu hususta yapılan tekliflerin yarısı hayata geçmiş olsa çok daha iyi noktalara gelebilirdik. En basit ifadesiyle başka ülkeler kalkınmayı nasıl başarabildiyse Türkiye de aynı yolu tercih etmeli.

Kalkınmayı temin için başvurulan yollardan biri de devletin belli konularda maddî teşvikler vermesidir. Daha da önemlisi bu teşviklerin takip ve kontrol edilmesi, neticesinin ölçülmesi gereğidir. Alarko Holdin Genel Koordinatörü Ayhan Yavrucu, sanayileşmenin sağlanabilmesi için önemli bir noktaya dikkat çekmiş: “Yazılım, elektronik ve makine-ekipman sektörleri seçilip, burada teknoloji ve kapasite arttıracak yatırımlar teşvik edilmeli. Bu teşviklerin sonuçları da net biçimde ölçümlenmeli.” (Dünya g., 10 Ekim 2017)

“Ben hiçbir dönemde bu kadar teşvik görmedim” diyen Alarko CEO’su Ayhan Yavrucu, mevcut teşvik yelpazesinin inanılmaz boyutta olduğunun, ancak stratejik bir bütünlük arz etmediğine dikkat çekmiş. O halde bir reklâmda da ifade edildiği üzere ‘kontrolsüz güç güç değil’se, ‘kontrolsüz, neticesi ölçülmemiş yatırım teşvikleri de teşvik değildir’ diyebiliriz.

Teşviklere yüzde 100 taraftar olduğunu tekrarlayan Alarko CEO’su, ancak teşvik verilirken seçici olunması gerektiğini, sonuçlarının, verimliliğinin de ölçülmesi gerektiğini ısrarla belirtiyor. “Ölçülmeyen hiçbir teşvik amacına ulaşmış bir teşvik değildir” diyen Yavrucu, “endüstri 4.0 dönüşümü”nü de sağlayacak bir yol haritası teklif etmiş: “İlk iki çeyrekte makina-ekipman yatırımlarında aşağı gidiş var. Yüzde 8.6 düşüş... Bunu tersine döndürmemiz gerek. Bu noktada teşvik çok önemli bir kaldıraç. Her şeyi teşvik edeyim derseniz dünyanın parasını verip hiçbir şeyi teşvik edemezsiniz. Makine-ekipman, yazılım ve elektronik sektörünü seçip buralarda gerçekten teknoloji getirecek, verimlilik ve kapasite arttıracak yatırımları teşvik etmeli, bunların sonuçlarını da ölçümlemek gerekir. Bu, Türkiye’nin sanayide kalkınma ve dönüşümüne büyük destek sağlar.” (agg.)

Acaba verilen teşviklerin neticesinin kontrol edilmemesini izah edebilecek bir idarecimiz var mı? Bildik bileli belli konularda tevşikler verilir. Şimdiye kadar verilen teşviklerin neticeleri kontrol edilmiş olsaydı belli noktalara ulaşmış olmamız gerekmez miydi? 

Tabiî ki bu mesele Türkiye’nin derin yaralarından biridir. Ülkemizin pek çok yerinde teşvik paralarıyla başlatılmış, ama bitirilememiş çok sayıda yatırım vardır. Bazı yatırımların binası bitirilememiş, bazıları da bittiği halde verimli olamamıştır. O halde “Teşvik verdik, başka ne yapalım?” diyecek durumda değiliz. Devletin verdiği her kuruş teşvikin nerelere harcandığını kontrol etmek gerektiği gibi, bu teşvikleri istismar edenleri de ‘kara liste’lere almak icap eder. Köylere varıncaya kadar verilen plansız teşviklerin neticelerinin kontrol edilmediğine herkes şahit. Bin kat teşvik verilsin, ama bir o kadar da bu teşviklerin nerelerde harcandığı ve neticeleri kontrol edilsin. Teşviki alıp da bu paraları başka yerlerde harcayanlar ya da atıl olacağı en başta belli olan konularda yatırım yapanlara bütün Türkiye şahit.

Teşvik sisteminin yeniden ele alınması gerektiğini ve neticelerin kontrol edilmesinin de en az teşvikler kadar önemli olduğunu artık kabul edelim.