“Suriye kimin umurunda?” sorusu önemli, ama tersinden bakılırsa “Suriye’nin kimin umurunda olmadığını” söylemek belki de daha kolay. Uzmanların ifadesiyle Suriye’de yaşananlar Amerika’nın umurunda değil! Oysa, dünya kamuoyuna tam tersi bir mesaj veriliyor. Gören ve duyan; Amerika’nın Suriye’de yaşananları kendi iç meselesi gibi gördüğünü düşünebilir. 

Gerçek durumun böyle olmadığını, dünyadaki önemli Suriye uzmanlarından kabul edilen akademisyen Joshua Landis ileri sürmüş. Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi Direktörü Doç. Dr. Joshua Landis’in bu husustaki değerlendirmesi şöyle: “Suriye kimsenin umurunda değil, kimse Suriye’ye para harcamak istemiyor. Suriyeliler meseleyi kendi aralarında halletmeli. Alevîler çok ürküyor. Kıyıya doğru giderlerse Sünnîlerin onları denize atmasından korkuyor. Şam, Humus, Hama’dan da vazgeçemezler. Bütün para orada. Vazgeçerlerse çok zayıf kalır ve yaşayamazlar. Dolayısıyla ülkenin tümü için savaşmak zorundalar. Tüm bunlar da, bizi bugün olduğumuz yere getiriyor: Sünnîler kazanamıyor, Alevîler kazanamıyor. İnsan öğüten bir iç savaş sürüyor.” (Konuşan: Tuğba Tekerek, Taraf, 20 Ekim 2014)
Komşumuzla ilgili çarpıcı değerlendirmeleri uzaklardaki uzmanlardan duymak normal midir? Elbette bu değerlendirmelerin tamamı doğru kabul edilemez, ama Suriye üzerinde politika geliştirenlerin bu tesbitlere de kulak vermesi faydalı olur. 
Türkiye’yi yakından ilgilendiren bir değerlendirme de “Peki, ABD Esad’ı devirmeli mi?” sorusunun cevabında gizli. Doç. Dr. Joshua Landis şöyle demiş: “Amerika, asla Esad’ı devirmeyecek. CIA’e göre sayıları 1500’e ulaşan milis gruplarını Şam’a, Hama’ya, Humus’a, Lazkiye’ye, Banyas’a, Tartus’a gitmeleri için silâhlandırırsak orada kanun ve düzen mi tesis edecekler? Hayır! Halep gibi olacak Suriye’nin geri kalanı da. Esad, onları bombalayacak ve tüm şehirlerde korkunç savaşlar yaşanacak. Milyonlarca yeni mülteci olacak. Bu mülteciler Türkiye’ye de gelecek, fakat daha çok güneye, Lübnan’a ve Ürdün’e gidecek. Bu iki ülke çökecek. Bu korku nedeniyle, Amerika’nın stratejisi meseleyi Suriye içinde tutmaktı. 3.5 yıl bunu başardı.”
Bir ifşaat da, Amerika’nın Suriye’deki muhalifleri silâhlandırması noktasında gelmiş: “(Amerika, muhalifleri) Silâhlandırdığını söylüyor, ama onu da yapmıyor. Çünkü Amerika milis gruplarına güvenmiyor. Sayıları çok fazla. Çoğunluğu küçük, iki bin kişilik gruplar. Bir köyde üslenmişler meselâ, ve çoğunun lideri küçük birer Esad. Amerika hepsinin El Kaide’yle bağlantılı olduğunu düşünüyor. Gerçekten bazıları öyle. ABD kazanmalarını istemiyor. Esad’ı değil sadece IŞİD’i yenmelerini istiyor.”
Bu tesbitler elbette tartışılır. Ancak ortada bir gerçek var: Amerika ve elbette “büyük devlet” olarak bildiklerimiz, en önce menfaatlerini esas alırlar. Bu bakımdan, Türkiye çok daha dikkatli olmak mecburiyetinde. Amerika, Esad’ı devirmek istemiyorsa Türkiye’nin bu noktada Amerika’yı ikna edemediği akla geliyor. “Stratejik müttefik” olarak Amerika’yı ikna edemedikten sonra BM’yi ya da diğer dünya ülkelerini ikna edebilir miyiz?
Çok büyük planlarla ve tuzaklarla karşı karşıya olduğumuzu bilelim ve dikkatli adımlar atalım. Hamasetle geldiğimiz nokta, arzu edilen yer değil, bunu da bilelim. Duâya devam inşallah...