Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tolga Sınmazdemir, Harvard Business School öğretim üyesi Kristin Fabbe ve UCLA öğretim üyesi Chad Hazlett’in Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılara yönelik olarak yaptıkları saha anket çalışmalarının Gaziantep Kilis’i ihtiva eden ilk bölümü sonuçları Washington Post bünyesinde yayınlanan Siyaset Bilimi blogu Monkey Cage’de yayınlandı. Suriyeli sığınmacılar saha anket çalışmalarının ilk sonucuna göre; sığınmacılar savaşın bitmesi durumunda Suriye’ye döneceklerini söyledi. Sığınmacılara göre, ülkelerindeki en büyük tehdit IŞİD.

IŞİD, ESAD KADAR TEHDİT

Sınmazdemir, blogda yer alan makalesinde, bu çalışma kapsamında 170’i erkek 94’ü kadın sığınmacı olmak üzere toplam 264 Suriyeli ile mülâkatlar gerçekleştirdiklerini belirtti. Daha önce Suriyeli sığınmacıların Türkiye’de mahalli halk tarafından nasıl algılandıkları üzerine bir anket çalışması yapan Sınmazdemir, bu çalışmanın devamı olarak, 2016 Ocak ve Şubat aylarında bu defa Suriyeli sığınmacıları kapsayan bir araştırmaya başladıklarını kaydetti. Saha çalışmasının ilk bölümünü oluşturan Gaziantep’de bulunan sığınmacılar ile görüşmeleri tamamladıklarını belirten Sınmazdemir, elde ettikleri ilk bulgulara göre Suriyelilerin ülkenin bütünlüğünü savunmaya devam ettiklerini ve IŞİD’i en az Esad rejimi kadar ciddî bir tehdit olarak gördüklerinin altını çizdi. 

HER SİYASÎ GÖRÜŞE DESTEK

Sınmazdemir, Gaziantep’te yaşayan ve tamamına yakını Halep’ten gelen Suriyeli sığınmacılar arasında yaptığı anketin ilk bulgularını şöyle özetledi: “Ankete katılan Suriyelilerin büyük kısmı, ülkelerindeki savaş dolayısıyla yaşadıkları travma ve kayıplara rağmen, Suriye’ye dönmek istiyor ve Suriye’nin bütünlüğünü destekliyor. IŞİD ve Esad rejimini iki temel tehdit olarak gören Suriyeliler, savaşta karşı tarafta yer alan gruplarla bir arada yaşamak istemiyor, ancak her siyasî görüşten Suriyeliye destek olmak konusunda tereddüt göstermiyorlar’’.

Sınmazdemir’in verdiği bilgiye göre, görüşme yapılan sığınmacıların yüzde 69’unun ağır bombalamalar yüzünden yaşadıkları bölgeleri terk etmek zorunda kalırken, yüzde 27’si bu bombalamalarda evlerinin tamamen kaybetmiş. Ankete katılanların yüzde 45’i evlerinin ağır hasar alarak artık yaşanamaz durumda olduğunu belirtiyor. Çalışmaya katılanların yüzde 42’si Suriye için birincil güvenlik tehdidinin IŞİD olduğunu söylerken yüzde 23’ü rejimi işaret ediyor; yüzde 21 oranında ise görüş bildirmemeyi tercih ediyor.

Yüzde 95’i eve döneceğinim diyor

Saha çalışmasında görüşülen sığınmacıların büyük bir bölümü eve dönmeyi umut ediyor. Savaşın sona ermesiyle eve döneceğini belirtenlerin oranı yüzde 95’i buluyor. Sığınmacıların yüzde 37’si, muhalif güçleri de kapsayan farklı silâhlı grupları destekleyenlerle birlikte aynı mahalle veya bölgede yaşayabileceklerini söylerken sadece yüzde 18’i rejim destekçileriyle, yüzde 11’i ise IŞİD taraftarları ile birlikte yaşayabileceklerini belirtiyor.

SURİYELİLERİN SÖZ HAKKI YOK

Araştırma ekibinden akademisyenler, Suriye savaşını sonlandırmak üzere Cenevre’de barış görüşmeleri sürerken gerek Suriye gerekse yurtdışında olan Suriyeli sivillerin ülkelerinin geleceği hakkında söz söyleme hakkından mahrum kaldıklarına dikkat çekiyorlar. Akademisyenler; temel olarak silâhlı gruplar arasında yapılan barış görüşmelerinden çıkacak sonuçların Suriye’de uzun soluklu bir çözüm bulma yolunda geniş kitleleri tatmin edici olması gerektiğini belirtiyor.