Bunlar her yıl Ramazan ayında ve Ramazan ayı ile birlikte mü’minler tarafından yerine getirilmesi gereken sorumluluklardır. Ramazan misafirlerinden birisi de teravih namazıdır. Teravih kelimesinin tekil hali olan "Terviha" kelimesinin sözlük anlamı, "rahata erdirmek ve dinlenmek" demektir. 

Teravih namazı; oruç tutan mü’minlerin yerine getirmesi gereken sünnet bir ibadettir. Ramazan ayının gecelerinin teravih namazı ile ihya edilmesi Hz. Peygamber (asm) tarafından tavsiye edilen bir ibadettir.

Kesin bir emirde bulunmaksızın, Ramazan gecelerini ihyaya teşvik ederdi. Hz. Ebû Hüreyre'den (ra) rivayet edilen hadiste Hz. Peygamber (asm), “Kim Ramazan gecesini, sevabına inanarak ve bunu elde etmek niyetiyle namazla ihya ederse (teravih namazını kılarsa) geçmiş günahları affedilir.”1 buyurmuşlardır.

Resûlullah'ın  (asm) bu tavsiyesi herhangi bir değişikliğe uğramadan vefatına kadar böyleydi. Bu durum (terâvihin ferden kılınması) Hz. Ebû Bekir’in hilâfeti zamanında da böylece devam etti, Hz. Ömer'in hilâfetinin başında da böyle kılınıyordu.

Hz. Ömer'in (ra) emriyle teravihler, Übeyy İbni Ka’b’ın imamlığında cemaatle kılınmaya başlanmıştır. Bazı rivâyetlerde: “Bu, Ramazanda halkın bir kimsenin arkasında tek bir cemaat teşkil etmesi ilk defa vukûa gelen bir hâdiseydi” denmiştir. Hz. Ömer, bir Buhârî, hadisinde, bu cemaatin daha önce olmayışına telmihte bulunarak: “Bu ne güzel bid’at” der.  

Hz. Âişe (ra)  Resulullahın (asm) Ramazan’ını şöyle anlatır: “Ramazan ayında, diğer aylarda görülmeyen bir gayrete girerdi. Ramazan'ın son on gününde ise çok daha şiddetli bir gayrete geçerdi. Son on günde geceyi ihya eder, ailesini de (gecenin ihyası için) uyandırırdı, izarını da bağlardı.”2   

Hz. Enes (ra) Hz. Peygamber (asm) Ramazan'da geceleyin namaz kılardı. (Bir gece) gelip yanında ben de namaza uydum. Sonra bir erkek daha geldi, o da namaza uydu, derken (sayımız arttı ve) bir cemaat olduk. Resûlullah (asm) bizim arkasında olduğumuzu hissedince namazı hızlandırdı. Sonra (selâm verip) ayrıldı ve evine girdi. Orada bizim yanımızda kılmadığı bir namaz kıldı. Sabah olunca kendisine:

“Bizim arkanıza durduğumuzu geceleyin fark etmiş miydiniz?” diye sordum.

Bana:

“Evet ve işte bu, beni o yaptığıma sevk eden şeydir. (Yani sizi arkamda hissedince namazı hızlı kılarak yanınızdan ayrıldım)” buyurdu.

Hz. Âişe’den de (r.anhâ) şöyle bir rivayet nakledilir: “Resûlullah (asm), (bir gece) mescidde (nafile) namaz kılmıştı. Birçok kimse de (ona iktida ederek) namaz kıldı. (Sabah olunca “Resûlullah geceleyin mescidde namaz kıldı” diye konuştular.) Ertesi gece de Efendimiz (asm) namaz kıldı. (Halk yine olanları konuştu, katılanların) sayısı iyice arttı. Üçüncü (veya dördüncü)  gece halk yine toplandı. (Öyle ki mescid, insanları alamayacak hâle gelmişti.) Ancak Hz. Peygamber (asm), (bu dördüncü gecede) yanlarına çıkmadı.

Sabah olunca Efendimiz (asm):

“Yaptığınızı gördüm. Size çıkmamdan beni alıkoyan şey, namazın sizlere farz oluvermesinden korkmamdır” dedi. İşte bu hadise Ramazan'da cereyan etmişti.3

Teravih namazı, cemaatle kılınmaya Hz. Ömer zamanında kılınmaya başlanmıştır. Sahabeden buna itiraz eden olmamıştır. Böylece icma hasıl olmuştur. Ayrıca Hz. Ömer, halk teravih namazlarını kılmaya rağbet etsin diye, bütün camileri kandillerle donatmış ve süsletmiştir.

Dipnot: 

1- Buhari, Salatü’t-Teravih, 1.

2- Buhârî, Fadlu Leyleti'l-Kadir

3- Buhârî, Salâtu't-Teravih 1, Cuma 29,