Çoğunlukla vakit, zaman mânasında kullanılmıştır. Belki insanın şuuruna erdiği ve kalben mutmain olduğu bir zaman dilimidir vakit. Çünkü insan günlük hayatında, akşam vakti, namaz vakti, gitme vakti, seyahat vakti vs. gibi bir çok vakitten bahseder. Bunlara vakit anlamında zaman denilmesi mümkün ise de, zamanın daha geniş bir anlam taşıdığı söylenebilir. Bu konuda geniş yorumlar yapmak mümkün. Ancak bu yazıda gayemiz zamanla vakit ayrımını yorumlamak ya da izah etmekten ziyade insan bilincinin vakte yüklediği mânâ olacaktır.

Dervişin fikri neyse zikri de odur derler. Fikri para olanın zikri de para olması kaçınılmazdır. Fikri madde olanın zikri de ondan başka bir şey değildir. O halde mala düşkün birisinin de vakti nakittir. Yani ona verilmiş olan zaman dilimi para kazanmak için bir sermayedir. Yine bir işkolik için vakit emektir, çalışmaktır. Dünyaperest birinin dilinden dünyevî meşguliyetlerden bahis bitmeyecektir. Gününü gün eden birisi için de vakit zevk-ü sefadır. Çağın hastalığı bir bilgisayar oyununa müptelâ gencin vakti, hatta hayatı sanal âlemde yok olmaktır. 

Yani başlangıçtaki söz, bir formül olarak kullanılacak olursa, kendisinin ömür denilen zaman dilimine (ömür vaktine ya da vakitlerine) o manayı verecektir. Nitekim böyleleri için “Adamın hayatı para…” denilecektir. “Filancanın derdi dünyası…” denilecektir. Gözü yükseklerde… Mevki ve makam delisi… Ya da boşuna bir hayat…” gibi sözlerle anılacaklardır. Yani vakitleri (ömürleri, hayatları) para, dünya, kadın, mal, mevki, makam, hırs, heva ve heves olmuştur.

O halde bir Müslüman için vakit nedir? Bu formülde nakit yerine bir Müslüman için “iman” gelecektir. Ona göre “vakit imandır.” Böylece âdeta makamını bulan duyguları hürriyetine kavuşacaktır; zihin ve hisleri feraha erişecektir. Yani bir Müslüman için ömür vakti olan zaman dilimi; ne nakdin, ne kapitalin, ne de nefis ve şeytanın sözünün geçmediği bir iman boyutudur. Ömrünün her vakti özgür iradesi ile Esma-i İlâhiyeye mazhar bir vaziyete ermiştir. Ömür Cennette meyve verecek olan ibadet çiçeklerinin açtığı bir iman mevsimidir. Çünkü imanı hayatına hayat olmuştur. Hem geçmiş, hem gelecek zamanları o imanın nuruyla ışıklanıp vücut bulacaktır. 

İbadet ise vaktin şuurunda olmaktır. Tekrarlanan ibadetler o şuurun kaybedilmesini engellemek içindir. Çünkü, çok vakit imanını rencide etmek için gafletinden istifade ederek çok hileler, şüphe ve vesveselerle iman nurunu kaybetmemek için her vakit her saat her gün tecdid-i imana bir ihtiyaç vardır. 

Evet… Vakit imandır. Yani her insanın hayat dakikaları, yani ömrü, ancak iman ile hayatlanır ve feraizle de zinetlenir. Günahlardan çekinmekle de muhafaza edilmelidir.