Bahreyn’de Petrol Üretimi
Bahreyn, Basra Körfezi’nde küçük bir ada ülkesi. Ancak stratejik konumundan dolayı önemli bir coğrafyaya sahip. Bununla birlikte Bahreyn’in önemini arttıran faktör de, diğer Körfez ülkeleri gibi petrol kaynaklarına sahip olsa da, rezerv oranı bölge ülkelerine göre oldukça düşük miktarda. Bahreyn’de ilk petrol sahası 1932’de keşfedilmişti. O tarihten günümüze ülkede petrol üretimi yapılmaktadır.
Bahreyn Petrol Bakanı Şeyh Muhammed bin Halife Al Halife, 4 Nisan 2018 tarihli basın açıklamasında “Bahreyn Körfezi bölgesinde yapılan sondaj çalışmalarında sadece iki kuyudan en az 80 milyar m³ rezervlik yeni petrol ve doğal gaz kaynağı tesbit ettiklerini” ifade etti. Böylelikle Bahreyn yer altı kaynakları, diğer çevre ülkelerin kaynak oranlarını yakalayacak gibi görünüyor.
Bahreyn’de yeni kaynakların tesbitini yapan ise ABD’li De Golyer And Mac Naughton (DEMAC) firması. Bakan Al Halife yeni petrol ve doğal gaz kaynaklarının bulunmasından hemen sonra yabancı şirketleri ülkesine yatırım yapmaya davet etti. Bakan böylece Bahreyn Ulusal Petrol ve Gaz Otoritesi (Bahrain’s National Oil and Gas Authority NOGA)’ne uluslar arası özel sektörden partner arayışında.
Bahreyn’de İngiltere Etkisi
Bahreyn 1892’de yaptığı anlaşma ile İngiltere’nin Protektora’sı haline gelmişti. Yani İngiltere’nin bir çeşit himayesi altındaydı. İngiltere’nin 1968’de bölgeden çekilmesiyle birlikte Bahreyn 15 Ağustos 1971’de bağımsızlığını ilân etti. İlân edilen bağımsızlıkla beraber İngiltere ile daha önceki anlaşmaların yerine geçmek üzere bir Dostluk Anlaşması imzalayan Bahreyn’de uzun süre İngiliz etkisi hissedilmiştir.
Bölgedeki İngiltere etkisini daha iyi anlamak için Simon C. Smith’in 2004 yılında Routledge Curzon yayınlarından çıkan “Britain’s Revival and Fall in the Gulf” isimli kitabı başvuru kaynağı niteliğindedir.
İngiltere Üssünün Açılışı ve Değerlendirme
4 Nisan’da yeni yer altı kaynaklarının keşfedilmesinden bir gün sonra 5 Nisan’da İngiltere’nin Bahreyn’de 500 kişilik daimî Birleşik Kraliyet Destek Donanması Üssü’nün açılışını yapması manidar karşılandı.
Üssün kurulması amaçları arasında denizcilerin güvenliği, askerler ve hava pilotlarının eğitimi, petrol sevkiyatının yapıldığı rotalarda deniz yolu güvenliğinin sağlanması, Asya’ dan Avrupa’ya taşınan ürünlerin güvenli bir şekilde ulaştırılması bulunuyor. Buna ek olarak İngiltere Savunma Bakanı Gavin Williamson da “bölgedeki IŞİD / DAEŞ / DAİŞ vb. radikal terörist unsurlarla mücadele edeceklerini” vurgulaması ise, üssün misyonları arasında olduğunu gösteriyor.
İngiltere’nin hal-i hazırda Süveyş Kanalı’nın doğusunda 1971’den beri daimî askerî üssü bulunuyor. İngiltere’nin Bahreyn’de yeni bir daimî askerî üs açması, bölgede İngiliz etkisini arttıracağı ihtimal dahilindedir. Diğer taraftan Bahreyn’de ABD Donanması’nın 5. Filosu’nun konuşlu olduğu bilinmektedir. ABD Donanması 5. Filosu da Hint Okyanusu ve Basra Körfezi’nde faaliyet gösterirken, İran’a karşıda caydırıcı konumdadır.
Bahreyn’de ABD’nin üssüne ilâveten bir de İngiltere’ye ait üssün açılması da, yine petrol kaynakları ve sevkiyatının güvenliği, lojistik, gemi mühendisliği projeleri vb. olarak değerlendirilebilir. Ancak İran’a karşı siyasî tutumu da göz ardı etmemek gerekir.
İngiltere’nin, Bahreyn’in baş- şehri Manama’nın güneyindeki Mina Salman Port’ta açtığı üs bölgesinde deniz suyunun sığ olması, HMS Queen Elizabeth gibi büyük gemilerin yanaşmasına engel oluşturuyor.
Mina Salman Port’ta 5 Nisandaki açılışını Bahreyn Veliaht Prensi Salman bin Hamad El Halife ile Birleşik Krallık’ın York Dükü Prens Andrew el ele birlikte gerçekleştiler.
Irak’ın güneyine 2003 yılında yerleşen İngiltere, aldığı bir kararla 2009’da Basra Körfezi’deki üslerini kapatmıştı. İngiltere, Bahreyn’de açtığı yeni üsle, Arap Baharı sonrasında Basra Körfezi’ne dönüş yaptı şeklinde yorumlanıyor.
Bahreyn genellikle Caferî Şiîleri’nin hak arama mücadeleleri ile gündeme gelmektedir. ABD’den sonra Bahreyn’de İngiliz üssünün de açılması, Bahreyn Kralı’nın egemenliğini destekleyecek ve perçinleyecek bir unsur olduğu da kuvvetle muhtemeldir. İngiliz üssünün, ABD’yi yalnız bırakmadığı ortada.
Ancak üssün faaliyetlerinin yukarıdaki amaçlar doğrultusunda olup olmayacağını hep birlikte göreceğiz.