Aslında İran’ın saldırılarına, bölgede “ABD liderliğinde İsrail, İngiltere, Fransa ve Ürdün koalisyon şeklinde hareket ettiler”. Koalisyon’un merkezi ise, “Katar’daki El-Udeid Hava Üssü’ndeki Kombine Hava Operasyonları Merkezi’ydi”. Ürdün ve Katar’ın aktif olarak sürecin içinde yer almaları, son yıllarda Tel-Aviv’le iyi ilişkiler geliştiren Arap ülkelerinin İsrail’e herhangi bir tehdit oluşturmasının da engellendiği değerlendiriliyor.

Birde “doğrudan saldırıyı reddeden Suudi Arabistan, topraklarında konuşlu bulunan ABD uçaklarının İran’ın hava tehditlerine karşı saldırısına izin vermişti”. Her ne kadar henüz netleştirilemese de, İsrail’in saldırısı hususunda bazı Arap ülkelerinin İran’ın hava unsuru tehditleri hakkında “tespit, takip, istihbarat ve sensör kabiliyetleriyle Tel-Aviv’e yardımcı olduğu” gibi bir durum da söz konusu.

Asıl önemli olanın The Wall Street Journal gazetesinin 15 Nisan sayısında belirttiği üzere “ABD, İran’ın İsrail saldırısını püskürtmek için kırılgan bir Ortadoğu ittifakını nasıl kurdu?” sorusuydu. Bu sorunun cevabı ABD’nin uzun süredir bölgede “entegre bir füze savunma sistemini” kurmayı amaçlamasında yatıyor. İsrail’in karşı saldırısına, koalisyon işbirliğiyle yardımcı olunması da zikredilen amacın somutlaştığının muhtemel işareti olsa gerek.

Bununla birlikte İran’ın saldırılarıyla İsrail hava ve füze savunma sisteminin çalıştığını göstererek, İsrail karar alma mekanizmalarına karşılık vermek için tüm seçenekleri değerlendirmeleri konusunda zaman tanımıştır. Yine bazı Arap ülkelerinin “İbrahim (Normalleşme) Anlaşmaları, Suudi Arabistan-İran Anlaşması, BRICS’in Ortadoğu ve Afrika’ya genişleyerek Suudi Arabistan ve İran gibi aktörlerin üyeliğe kabul edilmelerine rağmen, hâlen İran hassasiyetlerini devam ettiği de ortaya çıkmıştır. Ayrıca İran hassasiyetinin devamı bir anlamda, çekildiği düşünülen ABD’nin bölgeye ciddî biçimde dönüşüne de yorumlanıyor.

Tahran, İsrail’i hedef almasında 1 Nisan 2024’te Şam’daki İran diplomatik misyonuna yönelik saldırıya cevap verebileceğini gösterdi. İsrail de ABD ve bölge ülkeleriyle koordine edildiğinde hava ve füze savunma yeteneklerinin etkili olduğunu ve karadan karaya füzelerle İran’ı vurabileceğini ispatladı.

İran-İsrail çatışması topyekün büyük bir savaşa yol açmamak için, liderlerin bölge dengelerini, dinamiklerini ve argümanlarını kolaylıkla ortadan kaldıramayacaklarından diplomasiden yana tavır almalarını sağladı.

Hem Gazze işgali hem de İran saldırıları, İsrail’deki koalisyon hükümeti ve heterojen siyasî yapıyı homojenleştirmede pek de başarılı olamadığı söylenebilir. Çünkü İsrail’de yolsuzlukların araştırılmasını engelleyen Makullük Doktrini Yasası, konut, su, ekonomi, Filistin, Afrika kökenli Yahudilere yönelik ayrımcılık, Gazze savaşında kurtarılacak rehineler gibi sorunlar hâlen çözüm bekliyor.

7 Ekim 2023’te başlayan Gazze’nin işgalinin sürmesi, bölge ülkelerinin ve uluslararası aktörlerin işgali sonlandırmada İran’a karşı 19 Nisan İsfahan saldırısındaki gibi koalisyon işbirliğiyle hareket edememeleri vb. gelişmelerle, Ortadoğu’da “zayıf bir statükoya dönüldüğüne” ihtimal veriliyor.