Gözümüzün önünde acele, telaşlı ve buruk değişen her şey hazan mevsimini hatırlatır. Hiçbir şey kararında kalmaz, baştan aşağı çehresi, rengi, şekli değişir tabiatın. Artık sonbahar esintileri film şeridi gibi akmaya başlamıştır gönüllerdeki enginliklere...

Herkesin sevdiği, etkilendiği, duygulandığı zamanlar vardır. Her mevsim, zaman diliminde cazibesiyle, güzelliğiyle hüşyar gönüllerde iz bırakır. Rabbimin güzel isimlerinin tecellisiyle, kâinata nakşettiği rahmetle, aşk ritmiyle çarpar kalbimiz. Hikmetiyle gözümüzün önüne serdiği manzaralarla ataletten, yeknesaklıktan usançtan uzaklaştır, yeniliklerle donatır her şeyi. İnsanlığımız ve idrakimizin engin ufuklarına ilim, iman, tevhit, tefekkür kapılarını açar.  

Son bahar, göçlerle, ayrılıklarla, ölümlerle kendini hissettirir. O hükmünü icra ederken ahirzaman, son asır, ikindi vakti, ihtiyarlık ölüm ve ötesini çağrıştırır. Ebedi hayatın varlığıyla, umuduyla, inancıyla teselli bulur, şükürlerle mutluluğa uçar hayallerimiz.  

Farklı, zengin, anlamlı, ihtişamlı manzaralar akseder, berrak nazarlardan tefekkürlere. Yeryüzü aynası, bütün renklerin, seslerin, nefeslerin bestelenmiş tevhit musıkisiyle şenlenir, güzelleşir. Zaten bütün güzellerdeki güzellikler, Cemil-i Zülcelalin güzelliğini düşünmek ve anlamak için gösterilmiş. 

Bu mevsimde soğuk esen rüzgârların önünde uçup kaybolup giden yaprakların, çiçeklerin, böceklerin, kelebeklerin güzelliklerinin hiçliğe, yokluğa, fenaya, zevale gitmediğini imanla fark ederiz. Her mahluk kendine ait görevleri bitirdikten sonra terhis olur, yerini yeni geleceklere bırakırlar. 

Ubudiyetlerini, mânalarını, isimlerini, suretlerini, neticelerini, tohum ve meyveleri gibi çok vücutları bırakarak perde altına girerler. Yeryüzü sergisine gelenler ve gidenler Rabbimin kudretini ve azametini berrak zihinlere, şuurlu idraklere ders verir. Bütün faaliyetler, harap olmuş tortulu gönüllerdeki pasları, kirleri temizler.

Geçen zaman içerisinde gidenler arkasında dünyevî ve uhrevî semerelerini, çekirdeklerini, tohumlarını, eserlerini, hüviyet ve suretlerini hafızalarda ve elvah-ı mahfuzada, sermedi manzaraların film şeritlerinde ve ilm-i Ezelî’nin meşherlerinde muhafaza edilip sergilendiklerini Üstad, güzel bir şekilde izah eder. Dördüncü Şua’ da izah edildiği gibi hiçbir şey zayi olup nisyanlar, fenalar, zevaller, yokluklarla kaybolup gitmiyor.

Güz mevsiminde renklerin bütün tonları tabiat tuvaline aksedince her manzara, her sanat, her güzellik tevhit mânalarını göstererek intizamla şekilden şekle girdiği fark edilir. Her şey sessiz çığlıklarla konuşur, asrın idrakine eser sahibini anlatırlar... Bediüzzaman, her bir mahluku hikmet kelimeleri, rahmet sözleri ve kudret harfleri olarak çok mânaları ifade ettiğini anlatır.   

Aczimizi, fakrımızı anlayıp tevekkül, teslimiyetle düşünüp iman ve intisapla Rabbimize yönelmeliyiz.