Öteden beri eğitim, “İnsanın hal ve hareketlerinde müsbet manada yapılan değişikliklerdir” şeklinde kısaca tarif edilegelmiştir. Fakat bu müsbet manadaki değişikliklerin mahiyeti, tezahürü (görünürdeki şekli) ne olduğu, nasıl olduğu gerçek mânâda teferruatlı olarak işlenmemektedir. Bunun da sebebi, materyalist düşüncenin tesiriyle, işin aslına, özüne inilmemektedir. Bu düşünceye dayanan sistem, insanı yalnız maddî yönüyle ele alarak eğitmeyi hedeflemiştir. Onun için günümüzde ve ülkemizde tatbik edilen eğitim tarzı, oldukça sathî (yüzeysel) kalmaktadır. Halbuki, gerçek eğitimin hedeflediği müsbet değişiklikler, insanda bulunan bütün mânevî cihazların ortak bir şekilde işlenmesi ve işletilmesiyle mümkündür. Bunlar ruh, kalp, akıl, istidat, kabiliyet, vicdan, fikir, hayal ve sair gibi mânevî cihazlardır. Çünkü, insan dediğimiz yaratık sadece kan, kemik ve etten yapılmış bir cesetten ibaret değildir. “Eğitim” denen tekâmül, insanın maddî ve mânevî bütün yapısıyla ilgilidir. Asıl olan bu sistemlerin iyi ve özelliklerine uygun bir şekilde eğitilmesidir. İşte böyle bir yapıdaki insanın eğitilmesini “İrşad” şeklinde de ifade edebiliriz. Maneviyat olmadan (insanlar irşad edilmeden) gerçek bir eğitimden söz edilemez! Çünkü manevî eğitimden mahrum bırakılan bir insanda behimi hisler (hayvanî arzular) ön plana çıkar. İşte Anarşist... Terörist, bozguncu, çapulcu, zalim ve sair gibi zararlı tipler, bu ruhla yetişen tiplerdir! Bu ruhla yetişen bir şahıs, Helâl–Haram; ar–namus; din–iman günah–sevap, iyilik-zulüm ve sair gibi değer yargılarından mahrum olduğu için, fırsat eline geçince –Allah korusun- yapamayacağı zulüm ve kötülük yoktur!

ORUÇ EĞİTİMİ

Gerçek mânâdaki eğitimin temeli olan îman ve ibadetin tezahürlerinden biri olan oruç, insanı hem maddî, hem mânevî, ferdî ve içtimaî (toplumsal) yönleriyle tam olarak eğitmektedir. Zamanımızın en büyük âlimi ve müceddidi Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri’nin (ra) bu hususta özet olarak bir beyanı şöyle:

Orucun şahsî yönden tesiri: “Ramazan-ı Şerif’teki oruç, nefsin terbiyesine baktığı cihetindeki çok hikmetlerinden bir hikmeti şudur ki: Nefis, kendini hür ve serbest ister ve öyle telâkki eder. (….) Hadsiz ni’metlerle terbiye olunduğunu düşünmek istemiyor. (….) İşte Ramazan-ı Şerif’te en zenginden en fakire kadar herkesin nefsi anlar ki: Kendisi malik değil memluktür; hür değil, abddir (….) en gafillere ve mütemerridlere (hakkı kabul etmeyen inatçılara) za’fını ve aczini ve fakrını ihsas ediyor (….) Zaif vücudu, ne derece çürük olduğunu hatırlıyor. Ne derece merhamete ve şefkate muhtaç olduğunu derk eder (anlar). Nefsin Fir’avunluğunu bırakıp, kemâl-i acz ve fakr ile (tam mânâsıyla güçsüz ve fakir olduğunu bilerek) dergâh-ı İlâhiyeye ilticâa bir arzu hisseder (….) “

Toplum yönünden tesiri: “(….) İnsanlar, maişet cihetinde muhtelif bir surette halkedilmişler. Cenâb-ı Hak o ihtilâfa binaen, zenginleri, fukaraların muavenetine dâvet ediyor. Halbuki zenginler, fukaranın acınacak acı hallerini ve açlıklarını, oruçtaki açlıkla tam hissedebilirler. Eğer oruç olmazsa, nefis-perest çok zenginler bulunabilir ki, açlık ve fakirlik ne kadar elim ve onlar şefkate ne kadar muhtaç olduğunu idrâk edemez. Bu cihette insaniyetteki hemcinsine şefkat ise, şükr-ü hakikinin bir esasıdır.“1

HÜLÂSA

İslâm’ın emri (şartı) olan “Oruç” ibadetini yerine getiren bir Müslüman; sabırlı, dayanıklı, hoşgörülü, ölçülü, iyilik ve yardımsever olmayı, diğer insanlara karşı acımayı, paylaşmayı ve sair bir çok güzel ahlâkî hususiyetleri kazanır!  

Orucun sıhhat yönünden de büyük faydaları vardır. Son zamanlarda bilhassa ABD’de “Oruç Hastanesi” ismiyle hastahanelerin açılması, bunun bir göstergesidir. Aslında orucun faydaları saymakla bitmez!

Orucun bütün teferruatıyla birlikte diğer ibadet şekilleri de incelenecek olursa, gerçek mânâda bir eğitimin nasıl olduğu, en kâmil bir yaratık olan insan üzerinde ne kadar tesirli ve kalıcı olduğu daha iyi anlaşılır.

Bütün bunlar gösteriyor ki, eğitim sistemimizi mânevî temeller üzerine bina etmemiz şarttır!..