İnsan fizikî çalışma yaptığı zaman, oturarak veya uzanarak kol ve bacak gibi herhangi bir organını dinlendirebilir.
Fakat ilim tahsili veya kitap okuma esnasında kafa yorulunca, kafayı dinlendirmek için konu veya kitap değiştirilir. Kafam yoruldu o halde biraz uzanayım denmez, çünkü beyin kaslardan oluşturulmamıştır. Böyle bir konu değiştirme esnasında, değerli tarihçi ve ilim adamı İsmail Hami Danişmend’in, Tarihi Hakikatler isimli eserini elime aldım. Bu Osmanlı beyefendisi, resmî tarihten hiç hoşlanmadığı gibi resmî tarih de ondan hiç hoşlanmazdı. 1955 yılında Türkiye İlim ve Sanat Cemiyeti kurucularındandır ve aynı zamanda Sivas Kongresi’nin İstanbul üyesidir. Bu ilim adamı Arapça, Farsça, Latince, Fransızca ve Sümerce bilmekte, Beyrut lisesi ve mülkiye (siyasal bilgiler fakültesi) mezunudur.
Bu ilim adamı, bu kitabında, İlim Dini isimli bölümünde, Zümer Sûresinin 9. âyetinde “bilenlerle bilmeyenler hiç eşit olurlar mı?” âyetini zikrettikten sonra ilim ile ilgili çok sayıda hadis zikretmektedir. Ben de bu hadislerden seçerek bir kısmını buraya alıyorum.
- İlim herkesi, ibadetse ancak ibadet edeni ilgilendirir.
- Bir saat düşünmek yetmiş yıl (nafile) ibadet etmekten evlâdır.
- Sofu ile âlim arasında yetmiş derece vardır.
- İlim Çin’de bile olsa, gidip tahsil edin.
- Beşikten mezara kadar ilim tahsil edin!
- Evlâdın babadan alacağı en kıymetli miras, iyi bir tahsildir.
- İlmimi artırmayan güne lânet olsun!
- Tahsil cihadı mukaddestir.
- İlim tahsil edin: Zira tahsil, bizim düşmanlarımıza karşı silâhımızdır.
- İhtiyar, gencin önünde oturup ders almaktan utanmamalıdır.
- İlimler hazinelerdir, sualler de onların anahtarlarıdır.
- Âlimlere saygılı olan bana saygılı olmuş olur.
- Âlimlere saygı gösterin, çünkü onlar Allah’ın nazarında yeryüzünün büyükleridir.
- Ümmetimin âlimleri Benî İsrail’in peygamberleri ayarındadır.
- Âlim yeryüzünde Allah’ın mutemedidir.
- Âlimler peygamberlerin mirasçılarıdır.
- Bir âlimin ölümü, bütün bir milletin ölümünden daha büyük bir kayıptır.
- Cahiller içinde bir âlim, ölüler içinde bir diri gibidir.
- İlminden faydalanılan bir âlim, bin zahidden evlâdır.
- İlim, rütbesi en yüksek rütbedir.
- Âlimin uykusu cahilin ibadetinden daha iyidir.
- Âlimlerin mürekkebi ile şehitlerin kanı tartıldı ve birincisi ikincisinden ağır geldi.
- Her şeyin bir yolu vardır, cennetin yolu da ilimdir.
- Daima bildiğiniz şeylere ait kitaplar yazınız.