Fikret Çalışkan: “Ey Peygamber’in hanımları! Siz, kadınlardan herhangi biri gibi değilsiniz. Eğer Allah’a karşı gelmekten sakınıyorsanız (erkeklerle konuşurken) sözü yumuşak bir eda ile söylemeyin ki kalbinde hastalık (kötü niyet) olan kimse ümide kapılmasın. Güzel (ve doğru) söz söyleyin.”1Bu ayeti açıkla mısınız? Diğer Müslüman hanımlara da hitap ediyor mu?”
Diğer Kadınlar Gibi Değilsiniz
Bu ayet Peygamber hanımlarına hitap ediyor. Zaten giriş cümlesinde “sizler diğer kadınlar gibi değilsiniz.” diyerek bu hitabı şekillendiriyor.
Fakat giriş cümlesini şöyle anlamak da mümkün: “Ey Mü’min hanımlar! Sizler mü’min olmayan hanımlar gibi değilsiniz.” Böylece, ayetin bütün mü’min hanımlara hitap ettiğini anlamak da mümkündür.
Peygamber hanımları örnek kişilerdir. Müslüman hanımlar peygamber hanımlarını örnek alırlar. Fakat Mü’min olmayan hanımlar için de mü’min hanımlar örnektir. Dolayısıyla Allah’ın emirlerine ve yasaklarına birinci derecede Peygamber hanımları muhatap ise, ikinci derecede mü’min hanımlar muhataptır. Peygamber hanımlarının davranışı diğer Müslüman hanımlar için hüccet, mü’min hanımların da davranışı diğer hanımlar için örnektir.
Peygamber hanımlarından istenen, eğer Allah korkusu varsa -ki, Peygamber hanımlarında Allah korkusu olacaktır.- erkeklerle konuşurken sözü yumuşatmamak, cilveli bir eda ile söz söylemekten sakınmak, kalbinde hastalık bulunan kimseleri tamâ’a atarcasına davranmaktan kaçınmak, ama güzel söz söylemektir.
Mümin Kadınlara da Söyle
Bu davranışlar önemli adaptandır ve kadın erkek ilişkilerinde hassas noktalardır. Her ne kadar bu ayet sadece Peygamber hanımlarını muhatap almışsa da, bütün Müslüman hanımlarına hitap etmiştir. Nitekim, aynı davranışlar başka ayetlerle ve açık ifadelerle diğer Müslüman hanımlardan da istenmiştir.
Mesela şu ayet de yaklaşık aynı emirleri farklı cümlelerle söylemiş değil midir?
“Mümin kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar ve iffetlerini korusunlar. Dışarıda kalanlardan başka ziynetlerini göstermesinler… Yürürken, gizledikleri süsleri bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar.”2
İbadette Sınırlama
Adap ve ilişkiler bakımından kadın ile erkek birbirinin elbisesidir. Ailenin saadet hayatı, kadın erkek ilişkilerindeki denge, karşılıklı sevgi ve hürmetin devamı ile mümkündür.3
Bir uzmana veya doktora anlatırken bile usturuplu ve edepli cümleler kurmalıdır. Kadının biri Hazret-i Ömer’e gelerek, “Yâ Emîrelmü’minîn! Kocam geceleri ibadet eder, gündüzleri de oruç tutar.” şeklinde şikâyette bulundu.
Hazret-i Ömer, “Ne demek istiyorsun? Kocanı geceleri ibadet etmekten ve gündüzleri oruç tutmaktan alıkoymamı mı istiyorsun?
Bunun üzerine kadın başka bir şey söylemeden çıkıp gitti ve biraz sonra bir daha gelip aynı şikâyetini dile getirdi. Hazret-i Ömer, kadına yine aynı cevabı verdi.
Bu durumu gören Kâ’b bin Sûr söze karıştı ve: “Yâ Emîrelmü’minîn, kadının hakkı var. Cenab-ı Hak erkeğe dört kadınla evlenebileceğine müsaade ettiğine göre, dördüncü gün kadının hakkıdır.” dedi.
Bunun üzerine Hazret-i Ömer (ra) kadının kocasını çağırtıp dört günde bir oruç tutmamasını ve her dört gecede bir kadının yanında yatmasını emretti.4
Dipnotlar:
1- Ahzab Suresi: 32 2- Nur Suresi:31
3- Lem’alar, s. 457 4- Hayâtü’s-Sahâbe, 3: 349