Sözler - page 406

Demek, Cenab-› Hakka itimat edip, Süleyman Aley-
hisselâm›n lisan-› ismetiyle istedi¤i gibi, o da lisan-› isti-
dad›yla Cenab-› Hak’tan istese ve kavanin-i âdetine ve
inayetine tevfik-› hareket etse, ona dünya bir flehir hük-
müne geçebilir. Demek, taht-› Belk›s Yemen’de iken,
fiam’da ayn›yla veyahut suretiyle haz›r olmufltur, görül-
müfltür. Elbette, taht etraf›ndaki adamlar›n, suretleri ile
beraber sesleri de iflitilmifltir.
‹flte, uzak mesafede, celb-i surete ve savta haflmetli bir
surette iflaret ediyor ve manen diyor: “Ey ehl-i saltanat!
Adalet-i tamme yapmak isterseniz, Süleymanvari, rûy-i
zemini etraf›yla görmeye ve anlamaya çal›fl›n›z. Çünkü,
bir hâkim-i adaletpifle, bir padiflah-› raiyetperver, aktâr-›
memleketine her istedi¤i vakit muttali olmak derecesine
ç›kmakla mes’uliyet-i maneviyeden kurtulur veya tam
adalet yapabilir.”
Cenab-› Hak, flu ayetin lisan-› remziyle manen diyor
ki: “Ey benîâdem! Madem bir abdime genifl bir mülk ve
o genifl mülkünde adalet-i tamme yapmak için, ahval ve
vukuat-› zemine bizzat ›tt›lâ veriyorum; ve madem her bir
insana, f›traten, zemine bir halife olmak kabiliyetini ver-
miflim; elbette o kabiliyete göre rûy-i zemini görecek ve
bakacak, anlayacak istidad›n› dahi vermesini, hikmetim
iktiza etti¤inden, vermiflim. fiahsen o noktaya yetiflmezse
de, nev’en yetiflebilir; maddeten eriflemezse de, ehl-i ve-
lâyet misillü manen eriflebilir. Öyle ise, flu azîm nimetten
istifade edebilirsiniz. Haydi göreyim sizi, vazife-i ubudiye-
tinizi unutmamak flart›yla öyle çal›fl›n›z ki, rûy-i zemini,
adalet-i tamme: tam ve eksiksiz
olan adalet.
ahval: hâller, durumlar.
aktâr-› memleket: ülkenin her
taraf›.
azîm: büyük.
benîâdem: âdemo¤ullar›, insan-
lar.
celb-i suret ve savt: görüntü (re-
sim) ve ses nakli.
Cenab-› Hak: Hakk›n tâ kendisi
olan, fleref ve azamet sahibi yüce
Allah.
ehl-i saltanat: devlet baflkanlar›
ve devlet idarecileri.
ehl-i velâyet: velî olanlar.
f›traten: f›trî olarak, yarat›l›fltan.
hâkim-i adaletpifle: adalet sahibi
hâkim.
halife: vekil.
haflmet: ihtiflam, heybet.
hikmet: kâinattaki ve yarat›l›flta-
ki ‹lâhî gaye.
›tt›lâ: bilgisi olma.
iktiza: gerekme.
inayet: yard›m, ihsan.
istidat: kabiliyet.
istifade: faydalanma, yararlan-
ma.
kavanin-i âdet: Allah’›n kâinata
koydu¤u kanunlar.
lisan-› ismet: masumluk, gü-
nahs›zl›k dili.
lisan-› istidat: kabiliyet dili.
lisan-› remiz: iflaret dili.
manen: ruhça, mana itibar›y-
la.
misillü: benzeri.
muttali: haberdar.
nev’en: cins olarak.
nimet: ihsan.
padiflah-› raiyetperver: hal-
k›n› seven padiflah.
rûy-i zemin: yeryüzü.
savt: ses.
Süleymanvari: Hz. Süleyman
gibi.
taht-› Belk›s: Belk›s’›n taht›.
tevfik-î hareket: uygun dav-
ran›flta bulunma.
vazife-i ubudiyet: kulluk va-
zifesi.
vukuat-› zemin: yeryüzün-
deki hâdiseler.
406 | SÖZLER Y ‹RM‹NC‹ SÖZ