|
Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Özgül Karayurt, kadınların günlük beslenmede A, C ve E vitaminlerinin alımının arttırılmasının, menopoz öncesinde meme kanseri gelişme riskini azalttığını açıkladı.
Kadınların hayatı boyunca meme kanseri olma riskinin yüzde 13 olduğunu ifade eden Karayurt yaptığı açıklamada, “Önemli olan meme kanserinden korunabilmektir. Ancak kanser oluşanların sadece yüzde 25’inde tanımlanmış risk faktörleri mevcuttur. Bu risk faktörlerinin önemli bir kısmı da kontrol edilebilir risk faktörleri değildir” dedi.
Meme kanserinden korunmak için dikkat edilmesi gereken hususları anlatan Yrd. Doç. Dr. Karayurt, “Haftada 3-4 saat yapılan egzersiz (haftada 4 saat tempolu yürüyüş gibi) yağ dokusunu azaltmaktadır. Yağ hücrelerinden östrojen üretiminin baskılanması meme kanseri sıklığını yüzde 35-40 oranında azaltmaktadır. Haftada 3 veya 4 saat egzersiz yaparak, hem ilk adet yaşının geciktirilebileceği hem de genç kızların adet sayısının azaltılabileceği gösterilmiştir. Bu da hayat boyu meme kanseri riskini azaltmaktadır. Ancak koruyucu etkinin sürekliliği için düzenli spor yapılması önerilmektedir” diye konuştu.
İlk doğum yaşının erken olması meme kanseri riskini azaltmada önemli faktörlerden biri olduğunu kaydeden Karayurt, “Emzirmenin meme kanseri riskini düşürdüğü belirtilmektedir. Annenin emzirmesi menopoz öncesi gelişen meme kanseri sıklığını yüzde 20-35 oranında azaltmaktadır. Ayrıca meme emzirme sadece annenin meme kanseri oluşması riskini değil emzirdiği kızının da riskini azaltabileceği üzerine görüşler vardır” dedi.
Meme kanserinin oluşmasında
rol oynayan risk faktörleri
Birçok faktörün meme kanseri riskini arttırdığını, bunlardan en önemlilerinin yaş ve cinsiyet olduğunu ifade eden Karayurt, meme kanseri oluşumunda rol oynayan risk faktörlerini şöyle sıraladı:
CİNSİYET: Kadın olmak meme kanseri riskini arttırmaktadır. Tüm meme kanserlerinin yüzde 99’u kadınlarda, yüzde 1’i erkeklerde görülür.
YAŞ: Yaş en önemli bağımsız risk faktörüdür. Yaş ilerledikçe, özellikle 50 yaş üzerinde risk artar. Meme kanserinin yüzde 78’i 50 yaş ve üzerindeki kadınlarda oluşur. 20 yaşın altındaki kadınlarda nadir görülmektedir.
SİGARA: Aktif sigara içen kadınlar ile sigara içmeyen kadınlar meme kanseri gelişme sıklığı açısından karşılaştırılmış ve aralarında bir fark belirlenmemiştir. Ancak pasif olarak sigara dumanına maruz kalanlarda diğer bir deyişle pasif içicilerde meme kanseri gelişme riski artmaktadır. Bunun sebebi, pasif sigara içenlerin aile içinde sigara dumanına daha erken yaşta maruz kalmasıyla açıklanmaktadır.
AİLE ÖYKÜSÜ: Ailede anne veya kız kardeş gibi birinci derecede yakınlarında veya her ikisinde meme kanseri bulunması, riski 2 ila 3 kez arttırır.
ADET ÖYKÜSÜ: Kadınlık hormonu olan östrojen hormonu, memede kanserin gelişme riskini arttırır. İlk adetin 12 yaştan önce olması ve 55 yaştan sonra adetten kesilme, kanser gelişme riskini arttırır. Adet görme süresinin uzaması meme kanseri riskini arttırırken kısalması riski azaltır.
DOĞUM ÖYKÜSÜ: Ergenlikte kadın memesinde başlayan gelişim gebelik döneminde tamamlanır. Hiç doğum yapmayanlar ve ilk çocuğunu 30 yaştan sonra doğuranlarda, meme kanseri gelişme riski artmaktadır.
HORMONLU İLÂÇ KULLANIMI: Doğum kontrol ilâçlarının kullanımına erken yaşta başlanması ve uzun süre kullanılması (5 yıl üzerinde) 45 yaş altında oluşan meme kanseri gelişme riskini arttırmaktadır. Adetten kesildikten sonra östrojen hormon ihtiva eden ilâçların uzun süreli kullanımı (5 yıl üzeri) riski artırır.
YÜKSEK SOSYOEKONOMİK DURUM: Sosyoekonomik durumu yüksek olan kadınlarda meme kanserine daha fazla rastlanmıştır. Bunun sebebi sosyoekonomik düzeyi yüksek olan ailelerin kızlarının daha iyi beslendikleri için daha erken gelişmeleri, erken yaşta adet görmeleri, buna bağlı olarak da östrojene maruz kalma süresi uzamasıdır. Çocuklarının eğitim ve iş sebebiyle geç doğum yapmaları, çocuklarını emzirmemeleri ve teknolojinin getirdiği çevre kirlenmesine daha fazla maruz kalmaları da diğer sebeplerdir.
ALKOL KULLANIMI: Günlük alkol alım miktarı meme kanseri gelişme riskini arttırmaktadır. Özellikle 30 yaş altında alkol alımına başlanması ve günde 3 bardak yüksek dereceli alkol tüketimi riski arttırmaktadır.
BESLENME: Aşırı yağlı beslenmenin, meyve ve sebze tüketmemenin meme kanserini artırdığı ileri sürülmektedir.
ŞİŞMANLIK: Adetten kesildikten sonra yani menopoz döneminde yumurtalıklardan östrojen üretilmiyor. Buna karşı yağ dokusu bir miktar östrojen üretmeye devam ediyor. Yağ dokusu ne kadar fazla olursa östrojen üretimi de o kadar fazla olmaktadır. Östrojene maruz kalmada meme kanseri riskini arttırmaktadır.
RADYASYON: Erken yaşta özellikle 30 yaşın altında veya ergenlikten önce radyasyona maruz kalma meme kanseri gelişme riskini arttırır.”
| 
