Türkiye’de genç erkeklerin en önemli gündem konularından biri askerliktir. Okul biter, iş arayışına giren gençlerimiz bu duvar gibi soruya hemen toslar: “Askerliğini yaptın mı?”
Türkiye’de genç erkeklerin en önemli gündem konularından biri askerliktir. Okul biter, iş arayışına giren gençlerimiz bu duvar gibi soruya hemen toslar: “Askerliğini yaptın mı?”
Askerliğini yapmayanın istediği gibi iş bulması zordur. Diyelim iş buldu, bu sefer istediği veya hak ettiği ücreti alması zordur. Zira askere gideceği zaman tazminatlarını ödemek durumunda kalacak olan işveren, minimum hasarla bu süreci atlatmak ister ve maaşı düşük tutar. Evlenmek istese kız vermezler, önce askerliği yapıp gelmesini isterler… Sorulduğunda “Telsizleri kapatıp operasyona giden özel ekip”te yer almak istediğini söyleyen pek çok gencin, ilk fırsatta yüksek lisans programlarının “tezsizlerini kapattığı”, yüksek lisansın ardından özel sektörde çalışsa bile aniden depreşen(!) bir akademik çalışma saikasıyla doktora programlarına devam ettiği görülebilir.
Seçim Vaatlerinde Bedelli
Seçim zamanlarında en kullanışlı konulardan biri bedelli askerliktir. Çıkması için yol gözleyenlere umut verebilirsiniz. “Bedelli askerlik beklentisi içinde olan milyonlarca insan var. Bir şekilde eritmemiz lâzım. Millet istiyorsa değerlendiririz. Bize oy verin hele, seçimden hemen sonra bakarız” deyip milletin aklına bir kere düşürdünüz mü, tamamdır. Akabinde, “…ama yine de belli olmaz, neticede ülkemizin durumu da malûm…” gibi belirsizlik ifade eden cümlelerle de, hem karşı taraftan gelecek tepkileri dindirirsiniz hem de ümitleri canlı tutarsınız.
Hamaset yaşatmak isterseniz, şiddetle karşı çıkarsınız. “Parası olanın yan gelip yatsın, fakirlerin de askerliğini yapıp gerekirse ölsün diye bir yaklaşım olamaz.” “Bedelli istemek öncelikle şehitlere saygısızlıktır” “Ülkemiz dört bir yandan düşmanla çevrili iken bedelli istemek hıyanettir” gibi cümlelerin ardından “Şimdilik gündemimizde yok” deyip, yine bir belirsizlik durumu oluşturabilir ve iki tarafın da beklentilerini karşılıyor olmaya devam edebilirsiniz.
“Hiç utanmam yoktur” derseniz ikisini birden yaparsınız, farklı yetkililer aynı anda farklı demeçler verirler. Günün durumuna göre yükselen değer hangisiyse en yetkili o duruma göre açıklama yapar. Nazi propaganda bakanı Joseph Goebbels yönetimindeymiş gibi kontrol edebildiğiniz bir basınınız varsa çelişkili açıklamalarınız ve onların zamanlamasının birbirine çok yakın olması hiç mesele olmayacaktır.
Ödeme Durumu
Haddizatında, THY’nin üst yönetimindeymiş ve uçuşlarda kendisine en iyi kabin ekipleri hizmet ediyormuş da kahvesini nasıl içtiğini ezbere bildikleri için sormadan tam kıvamında getiriyormuş gibi standartlarda yaşayan insanların genelde askerlik yapmadığı yönünde kamuoyunda yaygın bir görüş vardır. Resmî kanallardan uygulanacak bedelli askerlik vasıtasıyla her halükârda askerlik yapmayacak olan bu zevat bunun için devlete para ödemiş olacak. Yani bazılarının olacağını zannettiği adaletsizlik söz konusu olmayacaktır. 12 ay askerî vazife yapacak ve asgari ücretle çalışan bir genç düşünelim. İşinden ayrılıp fiili askerlik yapması durumunda 12 aylık maaşından vaz geçmiş olacak. Yani yaklaşık 19200 TL bir kaybı olacak. Bedelli askerlik yapıp çalışmaya devam etse, 10 aylık maaşı ile bedelli ücretini elde edecektir.
“Yine yakmış yar dekontun ucunu...”
Kısacası, bedelli askerlik mevzusu savunulsa da kendisine karşı çıkılsa da prim yapan ve bitmeyen bir türküdür. Türkü demişken, askerlik üzerine türküler yakılır da, bedelli türküsüz kalır mı? Yeni türküleri kim yakar bilemem, ben sadece var olan birkaç parçayı uyarlamaya çalışabilirim, buyrunuz:
“Yine yakmış yar dekontun ucunu
Bedelli için para çekmek zor diyor
Yükleyip bankanın bana suçunu
Hesabında TL var mı, sor diyor
Bedelli için para çekmek zor diyor”
“Ödedim ödedim, bedel ödedim
Kuş tüyü yastık altında canım, param beledim
Büyüttüm biriktirdim, asker eyledim
Gitti de gelmez oldu canım on beş binim”
“Yollayasım geldi, askere sizi
Bedelli bedelli, oy bizimTL’ler
Nasıl unuturum, balyalarınızı
Bedelli bedelli, oy bizimTL’ler
Oturup ağlasan, bedelli derler”
Sayılı gün çabuk biter derler, sayılı para daha çabuk bitiyordur. Paraları vezneye verirken askerî teamülleri yerine getirmek için “Paraları yerinde say, uygunöde, marş!” komutunun verilmesi uygun olacaktır. Parayı peşin ödeyenler kısa dönem, taksitli ödeyenler de uzun dönem askerlik yaptım diyerek hatıratını anlatabilir...