S. Siz para demiyorsunuz, ama ortada bir para var. Biz Çin’den bilgisayar alırken bu parayı kullanıyoruz, ama işin sonu nereye varır bilemiyoruz. Sen söyle.

C. Yanılıyorsunuz. Siz şimdilik hiçbir alış verişinizde o “para”yı kullanmıyorsunuz. İthalatınızda da öyle. Siz mal ithal etmek için para dediğiniz o birimi endeks yapıp bir bankadaki dolarınızı kullanıyorsunuz. Sizin bankanız, sizin talimatınızla, sizin hesabınızdan, bir miktar doları bilgisayar satıcısına ödüyor, o kadar. 

Zaten dünya üzerinde uluslar arası bankacılık sistemine dahil hiçbir banka, en azından şimdilik, bitpara alıp satmıyor ve depolamıyor. Siz ödemelerinizi banka üzerinden ve bankadaki paranızdan yapıyorsunuz. Sadece, ne kadar ödeyeceğinizi satıcıyla konuşurken, bedeli, internette bir yerlerden bulduğunuz bitpara endeksi üzerinden kararlaştırıyorsunuz. Üstelik bu endeksi yani fiyatlamayı henüz hiçbir devlet ve devletin ruhsat ve imtiyazına sahip hiçbir banka tanımıyor, teyit etmiyor. 

S. Devletsiz para olamaz mı?

C. Para devlettir. Devletsiz para para değildir. Bir devlet “böyle bir para birimi var” demedikçe de sizin demenizle olmaz. O sadece bir endeks olur. O da alıcı ile satıcı arasındaki sübjektif bir değerdir ve devlet de devletlerin mahkemeleri de onu “para” olarak tanımaz. Sizin karşılıklı tanıdığınız biçimde ve sizin tanıdığınız kadar tanır. 

S. Yani benim bitparalarım risk altında mı o zaman?

Evet. Bakın meselâ, yarın Çin’den gelecek olan koliden, piyasaya satmayı düşündüğünüz yeni “madenci bilgisayar”larınız yerine hurda bilgisayar parçaları çıkmış olsa hakkınızı aramak için dâvâ açacağınız mahkemeye “Ben bu bilgisayarlar için gönderdiğim bitparalarımı geri istiyorum” diyemezsiniz. Zira Mahkeme böyle bir para birimi tanımaz. Siz ancak önden gönderdiğiniz dolarları isteyebilirsiniz. Muhatap bulursanız ve arkanıza bir devletin gücünü de alırsanız paranızı yani dolarınızı geri alabilirsiniz. 

S. Bu bit paralar hiçbir zaman para olamayacak mı yani? 

C. Hayır bu da söylenemez. Ne zaman ki dünya üzerinde bir devlet ve o devletin merkez bankası bu coinlerden bir coini para birimi olarak kabul eder, işte o zaman o coin bazı bankaların “convertible / çevrilebilir” döviz alış satış listesine girebilir. (Bu hususta en iyi örnek SDR “Special Drawing Rights” yani “Özel Çekme Hakkı” denilen para birimidir.).

Ancak bunun için de o devletin “satın alınmış” bir “min ada” ya da “man ada devleti” olmaması lâzım. O devletin bir merkez bankasının bir kasası ve kasasında kıymetli madenlerinin ya da başka devletlerin kâğıt paralarının olması lâzım. Zira siz de biliyorsunuz ki “devlet var, devlet var!”

S. Bizim elimizdeki bitparalar ne olacak o zaman?

C. Onu bilemem. Bu da sizin riskiniz. Ama ticarî riskiniz değil. Zira ortada ticaret filan yok. Balona yatırım var. 

Zaten, varlığını hiçbir şekilde garanti edip koruyamayacağınız sanal ve soyut varlıklar için “elimizdeki” demeniz garip. 

Bunu anlatmak için başka bir örnek verelim. Sizin paraya verdiğiniz o ismi yarın birisi tuvalet ya da zımpara kâğıdına verir de o kâğıdı satarsa ne olur? “Bu benim paramın markasıdır senin zımpara markası yapmana izin vermiyorum” diye dâvâ açabilecek bir hak sahibi devlet tanıyor musunuz? Yok. Demek ki riskiniz büyük. 

(Devam edecek…)