YORUM - DR. SALİH AYTEMUR

Öncelikle şunu söyleyeyim; bu seçim, Bediüzzaman Hazretlerinin mücadelesini verdiği Meşrutiyet ile istibdat, Milletin kalbinin Meclis mi, Riyaset-i şahsiye mi olsun yani demokrasi mi, tek adam mı, referandumudur. Onun için sağduyu sahibi, demokrasi taraftarı seçmenler aşağıda oy verme şekillerini verdiğimiz üç şekilden kendisinin içine sineceği bir şekli tercih ederek mutlaka, ama mutlaka oyunu Millet İttifakı alanında kullanmalıdır. Maalesef seçime sayılı günler kala YSK tarafından ittifaklı seçim sisteminde oy kullanma şekilleri konusunda seçmenler yeterli bilgilendirilmediği, ittifakın kendisine de oy verilebileceğini bilmediği, oy kullanma şekilleri konusunda ekseriyetle seçmenler bilgisiz olduğundan kendi düşüncesindeki partinin başka partilerle işbirliği yapması sonucu oy pusulasında yer almaması nedeniyle sandığa gitmeme kararında olabilmektedirler. Halbuki, sağduyulu demokrat ve demokrasi isteyen seçmenin partisi oy pusulasında olmasa dahi ve başka parti amblemine oy basmak istemese dahi, örneğin Millet İttifakı yazısı üstüne, alanına oy pusulası EVET mührü basarak geçerli oy kullanabileceği konusunda bilgilendirilerek sandığa gitmek istemeyen bu seçmen kitlesi, sandığa gitmeye teşvik edilerek katılım arttırılabilir.

ATTIĞINIZ OY ZAYİ OLMASIN

Parti tercihi olarak “Evet” mührü basmak istemeyen sağduyu sahibi, demokrat seçmenler aşağıda 1. tercih ve 1. oy pusulasında görüldüğü gibi doğrudan Millet İttifakı kutucuğuna EVET mührü basarak, hem geçerli hem de herhangi bir parti amblemine basmadan oyunu kullanabileceğini, bu oyun daha sonra matematiksel olarak dağıtıldığını, attığı oyun zayi olmadığını bilmelidir. Millet İttifakı’nın demokrasi paydasında ve değerlerini benimseyerek, Demokrat misyonun değerlerinde uzlaşı olduğu bilinciyle, DP’nin amaç ve hedeflerini benimseyerek kendisine cumhuriyeti demokrasi ile taçlandırma, partisiz cumhurbaşkanı, güçlü parlamenter sistem, adalet, kuvvetinde kanunda olması gibi değerleri gerçekleştirme hedefini koyan Millet İttifakı’na doğrudan “Evet” mührünü basıp oy vererek de geçerli oy kullanmış oluruz. Geçerli oy verme şekillerine aşağıda ayrıntılı ve resimli olarak yer verilmektedir.

HANGİ OYLAR GEÇERLİ OLACAK? 

Hangi oylar geçerli olacak? Bu hususta Türkiye Barolar Birliği (TBB) Oy Kullanma Rehberi hazırlamış, daha ayrıntılı bilgi isteyen (https://d.barobirlik.org.tr/2023/Secmenler-Icin-Hukuk-Rehberi/20/ ) internet adresinden hangi oylar geçerli hangileri olmadığını öğrenebilir. Bu yazıda CB ve Milletvekili seçimlerinde geçerli oy kullanma Millet İttifakı örneğinde resimlerle anlatılacaktır.

Cumhurbaşkanı adayı için nasıl oy kullanacağım

14 Mayıs 2023 seçimlerinde 4 aday Cumhurbaşkanlıpı için yarışmaktadır. Cumhurbaşkanı oy pusulasında parti ve veya ittifakların isimleri bulunmamakta; sadece adayların resimleri ve isimleri bulunmaktadır. Seçmen oyunu tercih ettiği adayın resim ve isminin altındaki daireye EVET mührünü basarak kullanabilmektedir. Cumhurbaşkanlığı seçimi oy pusulası yukarıda görüldüğü gibi olup örneğin Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na oy vermek isteyen seçmen Kemal Kılıçdaroğlu resmi ve ismi altındaki daire içine EVET mührünü basacak.

Milletvekili adayı için nasıl oy kullanacağım

14 Mayıs Pazar günü yapılacak seçimlerde demokrasi için iki oy kullanacağız.14 Mayıs 2023 seçimlerinde iki ayrı oy kullanılacaktır. 1. oy cumhurbaşkanı seçmek için cumhurbaşkanı adayları için; 2. oy, milletvekili seçimi için İttifak ve Partilerin isim ve amblemlerinin bulunduğu oy pusulasına EVET mührü basarak milletvekillerini seçmek için.

MİLLETVEKİLİ SEÇİMİNDE PARTİLERE DEĞİL DE MİLLET İTTİFAKINA OY KULLANABİLİR MİYİM?

Öncelikle bu soruya cevap vererek başlayalım: Evet, Seçim Kanunu 100. Madde ve YSK Genelgeleri 135-136’ya göre İttifak içindeki herhangi bir partiye oy vermeden doğrudan ittifaka oy kullanabilmek mümkündür. Bu oylar seçim tutanağında ittifak alanına kaydedilerek daha sonra matematiksel olarak ittifak içindeki partilere dağıtılmaktadır. Örneğin Millet İttifakı üzerine “Evet” mührü basarak geçerli oy kullanabilirsiniz. Bunun dayanağı yukarıda belirtildiği gibi Seçim Kanunu 100. Madde ile YSK 135-136 sayılı genelgeleridir. 

Demokrat Parti 14 Mayıs Pazar günü yapılacak seçimlere Millet İttifakı içinde katılacak.

Seçim kanunu 100. Maddeye göre, “(Ek fıkra : 13/3/2018-7102/10 md.) İttifak alanı içerisinde, “EVET” mührünün;

a) Bir siyasi partiye ayrılan alana,

b) Hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne,

c) İttifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana,

basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilir ve sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenir. 

Bu haller dışında, yalnız ittifak alanı içerisine “EVET” mührünün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilir ve sayım döküm cetvelinde ittifakın ortak oyları sütununa rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle, ayrı ayrı işaretlenir.” denilmektedir.   Görüldüğü gibi Seçim Kanunu 100. Madde, “Evet mührünün İttifak alanı içine basıldığı HER DURUMDA” o oy geçerli olmaktadır. Örneğin İttifak alanı içinde kalmak kaydıyla birden fazla basılan EVET mühürleri de geçerlidir. TBB’nin hazırladığı seçim rehberinde bu husus detaylı ve görsel olarak anlatılmaktadır. Biz burada zihinleri karıştırmamak için milletvekilleri için Millet İttifakı örneğinde seçimde oy kullanılacak geçerli 3 Evet mührü basma şekline yer vereceğiz.

Bu madde ve fıkralarında görüleceği gibi ”yalnız ittifak alanı içerisine“ örneğin MİLLET İTTİFAKI üzerine ve kutucuğu içine ya da ittifak alanı içinde boş bir alana Evet mührü basılabilmekte ve bu oylar GEÇERLİ olmaktadır. 

MÜHRÜ DIŞA TAŞIRMAYIN

Dolayısıyla yukarıdaki 100 maddenin a,b,c fıkralarında belirtilen şekilde oy vermeler geçerlidir. Örneğin Millet İttifakı’na oy vermek isteyen bir seçmen, Millet İttifakı içindeki partilerden birine “Evet” mührünü basarak oyunu verebilecekleri gibi ben CHP ve İyi Parti amblemine Evet mührü basmak istemiyorum, oy kullanmasam mı, partilerin  amblemlerine basmadan oy kullanabilseydim diyenler de doğrudan demokrat misyon değerlerini, Cumhuriyeti demokrasi ile taçlandırma amaç ve hedefini benimsemiş MİLLET İTTİFAKI üzerine veya kutucuğu dışına taşırmadan da “Evet” mührünü basarak Demokrat Parti’nin içinde bulunduğu Millet İttifakı = Demokrat misyon niyet ve düşüncesiyle oylarını kullanabilir. 

MUTLAKA OYUNUZU KULLANIN

Oy pusulasına işaret benzeri şeyler koymak, kalemle vb şeylerle çizmek oyları geçersiz hale getiriyor. EVET mührünü bastıktan sonra mühürlü taraf dışa getirilerek mühür mürekkebinin başka yerlere geçmemesine dikkat edilmelidir. 

Dolayısıyla İttifak sistemi içinde geçerli oy kullanmada seçenek çok olup partilerin amblemine “Evet” mührü basmadan da oy kullanılabilmektedir. O nedenle mutlaka sandığa gidip oyumuzu kullanmamız gerekir. Bir kere daha altını çizerek belirtelim, doğrudan Millet İttifakı’na verilen oylar geçerli olup Millet İttifakı havuzu içindeki partilere bu oylar aldıkları oy yüzdelerine göre matematiksel olarak dağıtılmaktadır. 

DEMOKRASİYE KATKIDA BULUNALIM

Millet İttifakı’na verilen her oy ittifak içinde değer kazanmakta olup ittifak dışına gitmemektedir. O nedenle, bu referandumda mutlaka sandığa giderek oyumuzu kullanmalı ve riyaset-i şahsiye süreci bitirilerek hakkın, hukukun, adaletin, şeffaflığın, demokrasinin inşa edileceği, milletin kalbi Meclisin olacağı Üstadımızın meslek ve meşrebi doğrultusunda geçişe katkı da bulanmalıyız.

Milletvekili seçimlerinde oy kullanacak seçmenler aşağıdaki örnek oy verme seçeneklerinden sadece birine EVET mührünü basarak oyunu kullanacak, başka yere EVET mührünü basmayacaklardır.  

Doğrudan millet ittifakına oy vermek isteyenler evet mührünü  Millet İttifakı alanına veya yazının üstüne başka ittifak alanı dışına taşırmadan basmaları gerekir. (BU OY GEÇERLİDİR). Evet mührünü Millet İttifakı’na basan seçmenin, başka yere mühür basmasına gerek yoktur, basmamalıdır. Hangi tercihi yaparsa yapsın sadece evet mührü bir kere kullanılacaktır. 

Oy pusulası tek parça

(Not: Oy pusulası internetten alınmış olup gerçek oy pusulası iki parça değil tek parça halinde bir metre kadar uzunluğa sahiptir.)

Şayet, CB seçimi için Millet İttifakı’na Evet mührünü bastıysanız başka yere artık evet mührü basmayacaksınız. Fakat, Millet İttifakı’na değil de bir partiye oy vermek istiyorsanız, CHP veya İyi Parti’den hangisini tercih edecekseniz sadece birine EVET mührünü basmanız gerekir.

Millet İttifakı partilerinden CHP’ye oy vermek isteyen seçmenler, resimde görüldüğü gibi, Evet mührünü CHP’’nin altıdaki daireye basmaları gerekir. 

Millet İttifakı partilerinden İYİ Parti’ye oy vermek isteyenler Evet mührünü, resimdeki oy pusulasında görüldüğü gibi, İYİ Parti altındaki daireye Evet mührünü basmaları gerekir. 

Hatırlatalım; Millet İttifakı’nı oluşturan partilerden Demokrat Parti, Saadet Partisi, Deva Partisi ve Gelecek Parti  milletvekili adaylarını CHP çatısı altında seçime sokarken, İYİ Parti de bazı bölgelerde kendi amblemi ile, bazı bölgelerde de CHP listelerinden seçime katılacak.

Oy pusulasına işaret koymayın

Oy pusulasına işaret benzeri şeyler koymak, kalemle vb şeylerle çizmek oyları geçersiz hale getiriyor. EVET mührünü bastıktan sonra mühürlü taraf dışa getirilerek mühür mürekkebinin başka yerlere geçmemesine dikkat edilmelidir.