Türkiye’nin iki ana döviz kaynağı olan ihracat ve turizmde ciddi çöküşler söz konusu.
Politik gelişmeler ile birlikte bu düşüşler kamuoyunda, pahalılık algısını ve kriz düşüncesini kuvvetlendiriyor. İş yerleri piyasalarda zorlanarak işten çıkarmalar yapıyor. İşsizlik artıyor. Bu gelişmelerle birlikte dolar değer kazanırken, Türk lirası da değer kaybediyor.
İhracatta düşüş devam ediyor
Geçen yıl yüzde 8.7 azalan ihracat, bu yıl da düşmeye devam ediyor. Rusya ile yaşanan kriz sonrasında Rusya’ya ihracatta yüzde 70’e varan düşüşler yaşandı. Ayrıca, bilhassa son zamanlarda ihracatçılar, her ne kadar döviz kurlarının artışıyla sattıkları üründen daha fazla gelir elde edecek olsalar da artan kurlarla birlikte girdi maliyetlerinin yükselmesi, ham madde ithal etmek zorunda kalan ihracat sanayiini olumsuz etkilemeye devam etti.
Siyasî gelişmeler
Son dönemlerde artan terör olayları Türkiye’yi ziyaretçiler açısından güvenli bir ülke olmaktan çıkarırken, Rusya ile olan uçak krizi de turizme ciddî bir darbe vurdu. Komşularımızla olan dış politikalarımız, medyaya baskı, Ankara ve İstanbul’daki terör saldırıları gibi hadiseler Türkiye’ye “En İtibarlı Ülkeler” sıralamasında önemli bir konum kaybı yaşattı.
Turizmdeki sert düşüş
TÜİK’in turizm gelirlerine ilişkin verilerine göre 2015 yılında Türkiye’nin turizm gelirleri yüzde 8’lik bir düşüşle 31 milyar 464 milyon 777 bin dolara düşmüştü. Bu yılın, 2016’nın, ilk üç çeyreğine bakıldığında ise yabancı ziyaretçilerden gelen gelirin yüzde 38.3 oranında düştüğü görülüyor. Geçen yılın ilk üç çeyreğindeki düşüş oranı ise yüzde 5.7’ydi. Yılın başından bu yana ziyaretçi sayısında ise yüzde 30’luk bir düşüş söz konusu.
Turizmciler olumsuz etkilendi
Turist sayısındaki düşüşler elbet bir takım sonuçlar doğurdu. İtalyan havayolu şirketi Alitalia, Aralık ayından itibaren Türkiye uçuşlarını sonlandıracağını açıkladı. Kapadokya’daki 21 yıllık bir otel turizm sezonunun verimsiz geçmesinden dolayı hizmet vermeyi durdurduğunu açıkladı. Bazı turistik yerlerdeki apartlar, konutlara dönüştürülüyor. Kapalı Çarşı’daki -yayınlanan son rakamlara göre- 600 esnaf da kepenk kapattı. Ve tabiî basın tarafından görül(e)meyen daha nicesi...
Rus turistler gelmiyor
Bu verilerin yanı sıra Rus turistlerden özel olarak bahsetmek gerekiyor. Çünkü Türkiye, Rusya ile yaşadığı gerilime kadar bu ülkeden en çok turist alan ülkeydi. Türkiye’nin Rusya ile yaşadığı son gerilimden sonra gelen turist sayısında yüzde 93’e varan düşüşler yaşandı.
İhracat ve turizmdeki bu çöküşler siyasî gelişmelerle birlikte bir takım problemler doğurdu. Uzmanlar 2019’a kadar turizmde bir iyileşme beklemezken Türkiye’nin en önemli döviz kaynaklarından olan turizm ciddî bir darbe yiyerek sektörün kan kaybına sebep oldu. İhracatın düşmesiyle birlikte cari açık da yükseldi. Bu olumsuz gelişmeler görülüp piyasanın canlanması için çalışmalar yapılmalı. Yatırımcılara güvenli bir zemin sunulmalı. Hukuku hukukçuya, ekonomiyi iktisatçıya bırakmalı.