İktisadî İdarî Bilimler Fakültesi mezunu olan Cumhurbaşkanımız meğer eğitim alanında bile uzmanmış da haberimiz yokmuş. Çünkü onun “TEOG derhal kaldırılmalı” kararına ne bakanlık temsilcileri, ne eğitimciler ne de eğitim fakültesi profesörleri hiçbir itiraz ortaya koy(a)madılar, hiçbir söz söyleyemediler. Tam tersine kaldırılmakta geç bile kalındığını belirttiler. İyi de bu sınav gerçekten daha önceden kaldırılmalı idiyse, ilgili bakan, müsteşar, eğitimciler ve akademisyenler neden Cumhurbaşkanının kararından önce bu sınavın kaldırılması gerektiğine işaret etmediler, neden daha önce böyle bir beyanları yok? Hatta bu muhterem zevat neden daha önce TEOG’un fanatik savunucularıydı? Cumhurbaşkanının kararının dışında ne değişti de bu zevat bir anda düne kadar “Ak” dedikleri TEOG’a bir anda çark ederek “Kara” demeye başladılar? 2010 yılında bütün liseleri Anadolu Lisesi türüne çevirenler, 2012’de 4+4+4’ü getirenler, yine 2012’de tek SBS yerine çoklu SBS getirenler aynı zevat değil miydi? Yine bu TEOG sınavını derde derman diyerek 2014 yılında yürürlüğe koyanlar aynı muhterem zevat değil miydi? 2014 yılından bu yana ülkemizde ne değişti, hangi problemler çıktı da bu sınav kaldırılıyor? Eğer varsa bunları bilmek her vatandaşın hakkı değil mi?

Üstelik ilköğretimden yılda 1.2 milyon öğrenci mezun olmasına karşın bunların ülke genelinde gidebilecekleri kaliteli ortaöğretim kurumlarının maksimum kapasitesi 70 bin olarak ifade ediliyor iken.

Evet, belki TEOG sınavının kapsamı, geçerliliği ve güvenirliği sorgulanabilirdi. (Geçerlilik: Bir ölçme aracının/sınavın ölçmeyi amaçladığı nitelikleri doğru ölçebilme derecesidir. Güvenirlik: Bir ölçme aracının/sınavın aynı niteliği her seferinde doğru ve bir şekilde ölçebilmesidir. Dolayısıyla baskül ile bir kişinin boyunu ölçtüğünüzde geçerli değildir. Boy uzunluğunu metre ile ölçerseniz sonuç hem geçerli hem de güvenilirdir). Ama şu var ki TEOG sınavının geçerliliği ve güvenilirliğine hiçbir uzmanın getirebileceği ciddî bir eleştiri bulunmamaktadır. 

Peki bu sınav kalkınca ne olacak?

1- İhtimal, her okul kendi sınavını yapacak: Bu durumda öğrenciler her okulun sınavına ayrı ayrı girmek zorunda olacak. Öğrencimiz iki sınava girmesin derken onlarca sınava girmek zorunda kalacak. Sınav tarihleri çakışabilecek. Sınavda torpil ihtimali oldukça yükselecek. Sınavların geçerlilik ve güvenilirlikleri konusunda çok ciddî sıkıntılarla karşılaşılabilecek. Farklı illerdeki okulların sınavlarına girmesi ihtimali ise fizikî olarak bile sıfıra inebilecek. Üstelik bugün KPSS’ye rağmen öğretmen atamalarındaki mülâkatlarda sorulan skandal sorular ve bu mülâkatlarda yetkili sendikalarca bakanlığa gönderilen “hamili kart partilimizdir” uygulamasına itirazlar isyan boyutunda ve hafızalarda taptaze canlılığını korurken.

2- İhtimal, her öğrenci adrese dayalı olarak en yakın liseye gönderilecek: Bu durumda Fen Lisesi hedefleyen bir öğrenci evine en yakın olduğu için Meslek lisesine veya İmam Hatip Lisesi’ne mi gitmek zorunda olacak? Ya da spor lisesine gitmek isteyen öğrenci ilçede var olan tek liseye mahkûm mu olacak?

3- İhtimal, okul notlarına göre yerleştirme: Biz diğer filmleri olduğu gibi bu filmi de görmüştük ki, bazı okulların veya aynı okulun bir matematik öğretmeninin 80 puan verdiği performansa diğer öğretmeni 100 puan verebiliyor. Hele bazı devlet özel okullarca şişirilen notlarla 99.99 veya 100 tam puan ile mezun olmuş, ancak dört işlemde hatalar yapan Türkçe’yi olması gerektiği şekliyle okuyamayan yazamayan öğrenciler daha başarılı olan öğrencilerin önüne geçebilecek. 

İhtimalleri çoğaltmak mümkün, ancak her durumda karşılaşılacak sıkıntıların önceki yaşanan sıkıntıların tekerrüründen ibaret olacağı anlaşılıyor. Üstelik TEOG yerine getirilecek yöntemlerin neredeyse tamamı önceden denenmiş ve beğenilmediği için kaldırılmış durumda. TEOG sınavı acı bir ilâç gibi. Acılığından kastımız öğrencilerde oluşturduğu stres, etüt merkezlerine ihtiyaca yol açması gibi istenmeyen etkileri. Ancak acı da olsa bir ilâç. İlâçtan kastımız ise liselere yerleştirmede torpilin, haksızlığın önüne geçmesi, hak edenin hak ettiği yere gelmesi ve her öğrenciye kendi seviyesindeki öğrencilerle eğitim alma hakkını vermesi.

Tam da yazımızın başlığını özetleyen tarihî bir Ezop masalı var. 

Hikâye şöyle:

“Padişahın canı patlıcan yemek istemiş, musakka pişirmişler, epeyce yedikten sonra doyan padişah demiş ki: 

- Şu patlıcan ne güzel sebzedir. 

Dalkavuk veziri hemen onaylamış: 

- Ağzınızın tadını biliyorsunuz sultanım. Bende çok severim hem patlıcan öyle lezzetlidir, besleyicidir ve şifa kaynağıdır. Hem 40 çeşit yemeği olur, tatlısı, turşusu bile olur. Sultanlara lâyık bir sebzedir. İnsan yemeğe doyamaz, parmaklarını bile yer. 

Musakkayı fazlaca yiyen padişah gece sancılanır, kıvranır, rüyasında kâbuslar görür, sabahı zor eder. Sabahleyin sarayın aşçısı padişaha:

- Sultanım öğle yemeğine karnıyarık pişirmemi arzu eder misiniz?’ diye sorunca padişah kükrer:

- Bu ne yahu? Her gün patlıcan, her gün patlıcan, sabaha kadar karnımı ağrıttı, kâbuslar gördüm bu sebzenin yüzünden, deyince:

Dalkavuk veziri atılmış hemen: 

- Haklısınız efendim şu patlıcanın neresini beğenirler de yerler, bir türlü anlamıyorum ne yemeği yemeğe benzer, ne tadı tada benzer. Aman padişahım, bu musakkanın yenilmesini yasaklamak lâzım...

Dalkavuk vezirin sözlerine çok kızan Padişah bağırmış: 

- Bre nadan vezir! Daha dün, patlıcanı yere göğe sığdıramayan öve öve bitiremeyen sen değil miydin? Benimle alay mı ediyorsun? 

Zavallı dalkavuk vezir boynunu bükmüş ve demiş ki: 

- Aman haşmetli padişahım, lütfen yanlış anlamayın! Ben patlıcanın değil, sizin dalkavuğunuzum!..

Şimdi Sayın Cumhurbaşkanımızın medyada “TEOG kaldırılmalı” dedikten sonra gerek üst düzey kamu görevlilerinin, gerekse eğitimle ilgili sivil STK temsilcilerinin söylediklerine şöyle bir bakın. “Patlıcanın dalkavuğu” fıkrasındaki insanların sayısı ne kadar da çok değil mi? 

TEOG’un kaldırılmasından önce nerede bir milletvekili, bakan veya eğitim alanında çalışan kamu ve özel sektör yöneticisi ile TEOG’a ilişkin sorunları konuşsak TEOG ile ilgili bazı eleştiriler yöneltseler de TEOG’un niçin kaldırılamayacağına yönelik onlarca gerekçe de sıralayıp TEOG’la yaşamak zorunda olduğumuzu ifade ederek bu sınava sahip çıkmakta idiler.

Daha önce bu sınavı savunmuş olan milletvekili, bakan, eğitim alanındaki kamu ve özel sektör yöneticileri Cumhurbaşkanının “TEOG kaldırılmalı” açıklaması sonrasında ise… O da ne? Tam tersine konuşmaya başladılar. TEOG’un kaldırılmasına övgüler düzüyorlar, Cumhurbaşkanının sözleri etrafında ve üstelik doğru olduğuna inanmadıkları bir konuda onu haklı çıkarmak için adeta pervane oluyorlar. Sebebi belli... Şahsî hesapları var.

“Peki, nerede kaldı TEOG’un niçin kaldırılamayacağına ilişkin daha önce öne sürdükleri haklı gerekçeler?” diye sorarak nafile yorulmayın. Onlar, patlıcanın dalkavuğu değiller ki!..”