Toprak her türlü karanlığın, zulmetin ve her şeyin saklandığı bir batınî varlık iken… Her türlü nebatatın, hayvanatın ve dahi insanın hayat bulduğu, nurlandığı, aydınlandığı ortaya çıktığı zahiri bir varlıktır.

Toprak da hoşumuza gitmeyen bizce karanlık ve muamma olan zahmetli ve zahiren felâketli hallerin yanında; aydınlık, zafer, şevk, ümid ve hayat dolu hadiseleri, oluşumları ve canlıları aramamız gerekmektedir.

Topraktaki vaaz edilen hadiseleri böyle müşahede ederek şahit olurken netice itibariyle iyiliği, güzelliği ve vücudî her türlü yapılışı, yaratılışı aşikâre ve apaçık bir şekilde görüyoruz…

Toprak gibi olmak da bir tabirdir… İyiliklere, güzelliklere, var olmaya ve meyvedar olmaya bir işarettir, aynı zamanda kabullenmenin ve mükemmeli barındırmanın en güzel bir örneğidir… Bir de toprak gibi olmamak tabiri de var… Her türlü olumsuzluğu, menfiliği, zulmeti ve karanlıkları, güzel olmayan hadiseleri de onun yüzünde görmek, bilmek ve sebep olarak anlatmak, aktarmak bakış tarzını ortaya koymak…

Toprak deyince en iyisi; mütevazi olmak, geniş olmak, kabullenici olmak; toprak gibi toprak olup meyvedar ve semeredar olup, örtücü ve gösterici olabilmektir…

Toprak kendisi adeta sırlar küpü olduğu gibi üzerindeki her şey bilâkis müjde, haber, inşirah ve ruh açıcı birer küpçüktür…

Toprak hizmet adamının numune-i imtisalidir… Mütevazi ve meyvedar… Sessiz ve çok konuşkan… Ders alır ve ders verir… Sahip çıkar ve sahiplendirir… Koşar, coşar ve koşturur, coşturur… Minneti yoktur, minnetle almaz, minnetsiz ve nimeti çoktur minnetle vermez… Bir şeydir, çok şey olur… Ne yeisi vardır, ne ümitsizliği… Daima hamdeder, hamdettirir aşikâr…