Resulullah (sav) meşveret ve istişare ile ilgili şöyle buyurdu: “Biliniz ki, Allah ve Resulü müşavereden müstağnidirler. Fakat Allah, bunu benim ümmetime bir rahmet kıldı. Onlardan her kim istişare ederse doğru yoldan mahrum kalmaz. Her kim de terk ederse hatadan kurtulmaz.”

Üstadımız Bediüzzaman Said Nursî de şöyle demektedir: “Evet, nasıl ki, nev-i beşerdeki telâhuk-u efkâr [fikirlerin birbirine eklenmesi] ünvanı altında asırlar ve zamanların tarih vasıtasıyla birbiriyle meşvereti, bütün beşeriyetin terakkiyatı ve fünunun esası olduğu gibi, en büyük kıt’a olan Asya’nın en geri kalmasının bir sebebi, o şûrâ-yı hakikiyeyi yapmamasıdır. Asya kıt’asının ve istikbalinin keşşafı ve miftahı şûrâdır. Yani, nasıl fertler birbiriyle meşveret eder; taifeler, kıt’alar dahi o şûrâyı yapmaları lâzımdır ki üç yüz, belki dört yüz milyon İslâm’ın ayaklarına konulmuş çeşit çeşit istibdatların kayıtlarını, zincirlerini açacak, dağıtacak, meşveret-i şer’iye ile şehamet ve şefkat-i imaniyeden tevellüd eden hürriyet-i şer’iyedir. [...]

“Eğer denilse: Neden şûrâya bu kadar ehemmiyet veriyorsun ve beşerin, hususan Asya’nın, hususan İslâmiyet’in hayatı ve terakkisi nasıl o şûrâ ile olabilir?

“Elcevap: [...] Haklı şûrâ, ihlâs ve tesanüdü netice verdiğinden, üç elif [yan yana geldiğinde] yüz on bir olduğu gibi, ihlâs ve tesanüd-ü hakikî ile üç adam, yüz adam kadar millete fayda verebilir. Ve on adamın, hakikî ihlâs ve tesanüd ve meşveretinin sırrıyla bin adam kadar iş gördüklerini çok vukuat-ı tarihiye bize haber veriyor.” (ESDE, Hutbe-i Şamiye, s. 257)

Bu ifadelerden anlıyoruz ki, meşveret ve istişare kültürünün, farklı bakış açıları ve değerlendirmelerin olması en doğru yolun bulunması ve işlerimizin kolaylaştırılması açısından önemli ve elzemdir. Meşverette, önyargılar, ene ve benlik gibi bizi hapsetmiş duygular bir kenara bırakılmalıdır.

Devlet idareleri altında farklı yapı ve özellikte bir çok toplum barındığından, yönetmesi de bir o kadar zorlaşmıştır. Bu anlamda meşveret sisteminin devlet yönetimlerinde tarihte divan heyeti, parlamenter sistem gibi farklı örneklerini görmüş bulunmaktayız.

Meşveret sisteminin en önemli düsturu ise, alınan kararların uygulanması ve tatbik edilmesidir. 

Münazarat adlı eserinde “Efkârı teşviş eden, hürriyet ve meşrutiyeti takdir etmeyen kimlerdir?” sualine cevap veren Bediüzzaman Hazretleri, fikirleri karıştıranların kimler olduğunu şöyle açıklamaktadır: “Cehalet ağanın, inat efendinin, garaz beyin, intikam paşanın, taklit hazretlerinin, mösyö gevezeliğin taht-ı riyasetlerinde, insan milletinden menba-ı saadetimiz olan meşvereti inciten bir cemiyettir.” (ESDE, Münazarat, s. 173) Bu cemiyet, güzel ve müspet olan fikirleri de bozmak istemektedir. 

Meşveret, mevcut yönetim sistemlerinin fıtrata en uygunu ve en doğrusudur. Farklı yapı, karakter, tecrübe, kültür ve özellikteki insanların beraber hareket etmesi için meşveret kültürü gereklidir. Uhuvvet, tesanüd, teavün, sadakat, şahs-ı manevî gibi önemli kavramların tesisi ve devamlılığı esas olmalı. Üstadımızın bize vazife olarak verdiği asayişi muhafaza ve müsbet hareket düsturlarından taviz verilmemeli.